Súng trường (tiếng Anh: Rifle) là một loại súng cá nhân gọn nhẹ với nòng súng được chuốt rãnh xoắn, có báng súng và ốp lót tay hoàn chỉnh để phục vụ mục đích bắn điểm xạ. Rãnh xoắn này trong nòng súng được gọi là khương tuyến; khi bắn, viên đạn ép chặt vào thành nòng và miết vào khương tuyến này, biến dạng đồng thời tự xoay quanh trục nòng súng để tạo ra đường đạn ngoài sau khi bắn. Viên đạn sau khi thoát ra khỏi nòng sẽ xoáy mạnh trong không khí và tạo ra hiệu ứng khí động học giúp súng trường tầm bắn xa hơn hẳn so với các loại súng cổ như súng kíp hay súng hỏa mai. Từ “rifle” trong tiếng Anh cũng có nghĩa là “rãnh xoắn”, và một khẩu súng trường cũng được gọi là “a rifle gun”[1].
Súng trường là hỏa khí cá thể cơ bản của mỗi người lính trên mặt trận tân tiến, chúng cũng góp thêm phần chính yếu tạo nên màn hỏa lực của đơn vị chức năng bộ binh trên mặt trận. Hiện tại hầu hết quân đội những nước trên quốc tế đều sử dụng súng trường như thể vũ khí cơ bản nhất trong bộ binh ; ngoài những, súng trường còn được sử dụng trong những mục tiêu khác như hành pháp, săn bắn hay thể thao .
Theo tên gọi[sửa|sửa mã nguồn]
Theo cơ cấu tổ chức nạp đạn của súng[sửa|sửa mã nguồn]
Cơ cấu thủ công
Bạn đang đọc: Súng trường – Wikipedia tiếng Việt
[sửa|sửa mã nguồn]
- Nạp đạn từ miệng nòng ( muzzle-loading)
- Nạp đạn từ khóa nòng (breech-loading gun)
- Nạp đạn bằng đòn bẩy (lever-action)
- Nạp đạn bằng kiểu bơm (pump-action)
- Nạp đạn bằng cách kéo thoi nạp đạn (bolt-action)
Cơ cấu tự động hóa và bán tự động hóa[sửa|sửa mã nguồn]
- Nạp đạn bằng cơ cấu ổ xoay
- Nạp đạn bằng độ giật
- Nạp đạn bằng khối lùi nòng (blow-back)
- Nạp đạn bằng trích khí trực tiếp
- Nạp đạn bằng trích khí gián tiếp hành trình ngắn
- Nạp đạn bằng trích khí gián tiếp hành trình dài
- Nạp đạn bằng trích khí đầu nòng
Từ súng hỏa mai nòng trơn tới súng trường bán tự động hóa[sửa|sửa mã nguồn]
Nòng súng rãnh xoắn và đạn có rãnh[sửa|sửa mã nguồn]
Khó hoàn toàn có thể nói rằng khẩu ” súng trường hoàn hảo ” tiên phong đã Open từ khi nào. Những thử nghiệm tiên phong về nòng súng với rãnh xoắn có vẻ như như đã Open ở châu Âu từ thế kỷ XV : những cung thủ phát hiện ra rằng độ đúng chuẩn của mũi tên bắn ra sẽ được tăng đáng kể, nếu phần lông đuôi của mũi tên được vặn xoắn đi một chút ít [ 2 ] ; còn những xạ thủ súng hỏa mai ” cố ý ” không vệ sinh nòng súng của mình nhằm mục đích tạo ra những rãnh xoắn bằng muội thuốc súng bên trong nòng, vốn phải được vệ sinh tiếp tục do loại thuốc nổ đen tạo ra rất nhiều muội và khói sau mỗi phát bắn [ 3 ]. Khẩu súng hỏa mai nòng xoắn tiên phong sinh ra vào khoảng chừng giữa thế kỷ XV, tuy nhiên, chúng không chiếm được nhiều tình cảm của những viên chỉ huy do thuốc súng hoàn toàn có thể thuận tiện bị miết vào khương tuyến và bám lại bên trong đó khi nạp đạn. Vả lại, nòng rãnh xoắn cũng khiến xạ thủ mất nhiều thời hạn hơn trong việc nạp đạn, điều đặc biệt quan trọng tối kỵ với những đơn vị chức năng kỵ binh – họ không có dư thêm thời hạn cho việc nạp đạn và vệ sinh nòng súng trong lúc đang chiến trận .Mặc dù vậy, điểm yếu kém của súng hỏa mai nòng trơn ngày càng lộ rõ theo thời hạn. Vận tốc của viên đạn tương đối thấp do cỡ nòng lớn và thuốc súng yếu ; độ đúng mực thấp do viên đạn thường nhỏ hơn nòng súng, khiến chúng va đập vào thành của nòng khi bắn ; cộng với đó là sự khó khăn vất vả về mặt kỹ thuật và giá tiền cao khi muốn sản xuất súng với cỡ đạn vừa khít với nòng. Do đó, việc ngắm bắn một cách kỹ càng cũng được cho là không thiết yếu, số lượng đạn bắn ra sẽ bù lại độ đúng mực của mỗi phát bắn mang lại [ 4 ]. Súng nòng rãnh xoắn lúc này được sử dụng hạn chế như một vũ khí bắn tỉa nhằm mục đích hạ những tiềm năng quan trọng, hoặc yểm trợ hỏa lực một cách đúng mực. Chiến thuật này đã phát huy hiệu quả bởi những người lính Anh Quốc thuộc trung đoàn 95 th và 80 th trong những đại chiến với Napoleón, cũng như lính bắn tỉa Hoa Kỳ trong cuộc chiến tranh Hoa Kỳ – Anh Quốc ( 1812 ) .Đầu thế kỷ XVIII, nhà toán học người Anh Benjamin Robins liên tục mày mò ra rằng : một viên đạn thuôn dài đem lại động năng và động lượng tương tự với viên đạn tròn có cùng khối lượng, nhưng lại chịu ít lực cản không khí hơn [ 5 ]. Cùng với đó là loại đạn mới có khắc rãnh ( tiếng Anh : miníe ball ) giúp giảm thời hạn nạp đạn trên nòng rãnh xoắn, khiến những khẩu súng có nòng rãnh xoắn nhanh gọn thay thế sửa chữa súng hỏa mai nòng trơn trên mặt trận. Về mặt cơ bản, những khẩu súng này không quá độc lạ so với người nhiệm kỳ trước đó của chúng là bao, ngoại trừ độ đúng chuẩn và tầm bắn : từ chỉ khoảng chừng 50 m ( súng nòng trơn ) đã tăng vọt lên khoảng chừng 500 m với nòng rãnh xoắn [ 6 ] .
Nạp đạn từ khóa nòng, búa kim hỏa và thuốc súng không khói[sửa|sửa mã nguồn]
Mặc dù loại đạn miníe đã cải tổ cả vận tốc nạp đạn và tầm bắn lẫn độ đúng mực so với đạn bi tròn, nhưng khẩu súng trường sơ khai vẫn còn rất phiền phức trong yếu tố nạp đạn, và súng vẫn chưa đạt được độ đúng mực cao khi bắn .Việc sử dụng kiểu nạp đạn từ khóa nòng đã có từ thế kỷ XIV [ 7 ], nhưng phải tới năm 1776 thì khẩu súng nòng rãnh xoắn tiên phong sử dụng kiểu nạp đạn này mới được đưa vào sử dụng trong quân ngũ : khẩu Ferguson. Có 1 số ít nguyên do khiến chúng cũng không được sử dụng thoáng rộng : chúng đắt gấp 4 lần một khẩu súng thông thường và có độ bền vô cùng kém do phong cách thiết kế tồi tệ của súng. Súng đã được sử dụng trong cách mạng Mỹ, và sử dụng một cách hạn chế trong cuộc chiến Mỹ – Anh tiếp sau. Việc nạp đạn hậu đem lại một số ít ưu điểm : nó khiến xạ thủ không còn phải đứng bắn mỗi khi giao chiến, giảm năng lực binh sĩ bị trúng đạn trên mặt trận .Tương tự với chính sách nạp đạn từ khóa nòng, vỏ đạn giấy cũng đã được sử dụng từ cuối thế kỷ XIV [ 8 ]., được làm từ giấy phủ một lớp sáp ong hoặc mỡ động vật hoang dã [ 9 ] Trong hầu hết trường hợp, đá mồi lửa sẽ kích cháy thuốc súng và đốt luôn cả vỏ đạn. Phát kiến tiên phong về mạng lưới hệ thống đánh lửa không dùng cốc mồi là khẩu Dreyse của người Đức, sử dụng một cây kim dài và vỏ đạn giấy có hạt nổ bên trong làm cơ cấu tổ chức khai hỏa ; khi bắn, cây kim sẽ chọc xuyên qua phần thuốc bên trong vỏ giấy, đâm thẳng vào hạt nổ và kích nổ phần thuốc súng. Sau này, vỏ đạn được làm bằng sắt kẽm kim loại, với hạt nổ nằm ngay ở đấy của vỏ đạn, được cho phép khai hỏa thuận tiện hơn trước rất nhiều .Một số loại đạn dược không sử dụng hạt nổ mà tận dụng lực mạnh của búa khai hỏa đập mạnh vào vành vỏ đạn để khai hỏa. Các loại đạn này thường được trộn chất nhạy nổ trong thuốc đạn, như fulminate thủy ngân và / hoặc sử dụng thuật phóng áp suất thấp, vì vỏ đạn phải mỏng dính để truyền lực kích nổ tới thuốc đạn. Chúng có tầm bắn lẫn mức sát thương đều thấp so với đạn sử dụng hạt nổ kim hỏa cùng cỡ [ 10 ] .
Thuốc súng của đạn sau đó cũng được chuyển dần sang sử dụng thuốc súng không khói, vốn có uy lực lớn hơn thuốc nổ đen rất nhiều mà lại ít sinh ra khói và muội than hơn. Hỗn hợp đầu tiên được sáng chế vào năm 1884 là Poudre B, viết tắt của “poudre blanche” (“bột màu trắng”, phân biệt với “black powder” là thuốc súng đen). Hỗn hợp này gồm 68.2% nitrocellulose, 29.8% collodion và 2% parafin, được cán mỏng và sử dụng ở dạng vảy nhỏ. Năm 1887, Alfred Nobel đăng ký bản quyền cho Ballistite, một hỗn hợp được tạo ra khi hòa tan nitrocellulose, nitroglycerin với tỉ lệ tương đương nhau cùng với long não trong dung môi, sau đó cho bay hơi rồi thu sản phẩm. Cordite của Anh/Mỹ cũng là một hỗn hợp tương tự sản phẩm của Nobel, nhưng sử dụng 5% vaseline thay cho long não và ép thành dạng sợi rồi sấy khô. Rất nhiều hỗn hợp thuốc súng không khói khác cũng được phát minh, ngày càng phát triển về kỹ thuật cháy cũng như sức mạnh và độ ổn định.
Đầu đạn spitzer, hộp tiếp đạn và chính sách lên đạn[sửa|sửa mã nguồn]
Theo thời hạn, đầu đạn súng trường trở nên nhỏ hơn và nhẹ hơn, được bọc đồng để giảm ma sát với khương tuyến bên trong nòng. Phát minh lớn nhất về đường đạn súng trường trong khoảng chừng cuối thế kỉ XIX là hiệu ứng Spitzer, theo hiệu ứng này, đầu đạn sẽ quay đủ nhanh để tạo ra một buồng chân không bảo phủ ngoài viên đạn nhằm mục đích cố định và thắt chặt đường đạn và giảm ma sát với không khí. Đi kèm với đó là hiệu ứng ” chống trên mũi nhọn ” : đầu đạn được phong cách thiết kế để dồn trọng tâm về phía đuôi của viên đạn, làm cho viên đạn có khuynh hướng chống lại những ngoại lực đẩy viên đạn ra khỏi trục quay quanh chính nó của đầu đạn, khiến đường đạn không thay đổi hơn và viên đạn nằm gọn trong buồng chân không. Điều này khiến viên đạn có tầm bắn xa hơn rất nhiều, độ đúng mực và sát thương của viên đạn cũng được cải tổ so với đầu đạn cố định và thắt chặt trục thường thì .Khi uy lực và độ đúng chuẩn của từng phát bắn được tăng lên, người ta mở màn nâng cấp cải tiến khẩu súng theo khunh hướng tăng vận tốc bắn của từng xạ thủ, nghĩa là tăng vận tốc nạp đạn. Nỗ lực tiên phong trong việc này hoàn toàn có thể kể đến như khẩu Colt Model 1855 sử dụng mạng lưới hệ thống lên đạn tự động hóa tựa như như súng lục ổ xoay. Cơ chế này gây nguy khốn cho xạ thủ do cơ cấu tổ chức ổ quay này có vận tốc hoạt động giải trí rất nhanh với những cạnh sắt kẽm kim loại sắc và nóng, hoàn toàn có thể sát thương cánh tay của xạ thủ một cách thuận tiện trong lúc điểm xạ .Cơ cấu nạp đạn bằng đòn kích bẩy ( lever-action ) được tăng trưởng vào khoảng chừng những năm 1840, sử dụng một cơ cấu tổ chức đòn kích bẩy và lò xo để lên đạn, thường được chưa trong một băng đạn hình tròn trụ dài lê dài theo chiều dài nòng súng ( nhiều lúc lê dài vào trong cả báng ) và tiềm ẩn những viên đạn nằm tiếp nối đuôi nhau nhau trong ống. Kiểu nạp đạn này nhanh gọn tỏ ra lợi thế trước kiểu nạp đạn từng viên từ khóa nòng. Điển hình như trong cuộc chiến tranh Nga-Thổ Nhĩ Kỳ ( 1877 – 1878 ), quân Thổ sử dụng khẩu Winchester Model 1873 đã chiếm lợi thế trước quân đội của Sa Hoàng sử dụng súng trường Berdan lỗi thời. Khẩu Winchester Model 1873 cũng là khẩu súng nổi tiếng nhất trong số những khẩu súng sử dụng chính sách nạp đạn đòn kích bẩy, và nhanh gọn trở thành hình tượng của miền Viễn Tây với câu ” The Gun that Won the West ” .Kiểu nạp đạn bằng đòn kích bẩy vẫn sống sót rất nhiều điểm yếu kém : xạ thủ gặp nhiều khó khăn vất vả khi lên đạn trong lúc nằm bắn ; những viên đạn sắp xếp theo kiểu ” đầu nối đuôi ” trong băng đạn thuận tiện đập đầu nhọn của viên này vào kim hỏa của viên kia, kích nổ hàng loạt những viên đạn đặt trong ống theo dây chuyển. Thời gian nạp từng viên vào băng ống cũng rất mất thời hạn, quân địch hoàn toàn có thể tận dụng điểu này để chớp thời cơ khai màn hỏa lực. Một cơ cấu tổ chức khác với kiểu nạp đạn đòn kích bẩy dần trở nên chiếm lợi thế : nạp đạn bằng cách kéo chốt khóa nòng ( bolt-action ). Với cách nạp đạn này, sau mỗi phát bắn, xạ thủ phải kéo cần gạt để tống vỏ đạn cũ ra ngoài rồi lại đẩy cần gạt về vị trí cũ để gạt viên đạn mới từ băng đạn trượt vào trong bệ khóa nòng, sẵn sàng chuẩn bị cho lần khai hỏa tiếp theo. Cơ chế này không trọn vẹn quá mới mẻ và lạ mắt : khẩu Drayse trước đó đã sử dụng chính sách này với thoi nạp đạn trượt và cách nạp đạn từng viên sau mỗi phát bắn, tuy nhiên những khẩu súng văn minh vào cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX thường sử dụng thoi nạp đạn xoay và băng đạn gắn liền với dự trữ 5-10 viên đạn hơn. Ưu điểm của chúng là đơn thuần, bền, thuận tiện nạp đạn và lên đạn mặc dầu có vận tốc bắn hơi thấp so với kiểu nạp đòn kích bẩy. Các khẩu súng này được sử dụng như thể vũ khí chính tiêu chuẩn của bộ binh cho tới gần hết nửa đầu của thế kỷ XX
Súng carbine, súng trường bán tự động hóa và hộp tiếp đạn rời[sửa|sửa mã nguồn]
Những khẩu súng trường tân tiến hoàn hảo với đạn spitzer, cơ cấu tổ chức bolt-action và băng tiếp đạn 5 viên vẫn chưa thỏa mãn nhu cầu hoàn hảo nhu yếu của một vũ khí bộ binh nòng cốt. Chúng quá dài, đặc biệt quan trọng là với lính kỵ binh, làm giảm sức chuẩn bị sẵn sàng cơ động chiến đấu của binh lính trên mặt trận và chiếm hữu tầm bắn lẫn uy lực sát thương ở mức thừa thãi : tầm bắn hiệu suất cao triết lý lên tới 1000 m trong khi hầu hết thị lực người lính chỉ đạt hiệu suất cao ở mức 400 m, và họ cũng liên tục giao tranh ở tầm đó, trong khi đó gần như vô dụng khi giao chiến ở tầm dưới 50 m. Mặc dù tới trước thế cuộc chiến tranh quốc tế thứ hai, những khẩu súng trường được đưa vào chiến trận đều là những phiên bản carbine cắt ngắn nòng ( Karabiner 98 k là phiên bản carbine ngắn của khẩu Gewehr 98, cũng như M91 / 30 lẫn những phiên bản sau nó như M38 Carbine, M44 Carbine sử dụng trong cuộc chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại đều là bản ngắn nòng của khẩu Mosin-Nagant M1891 ), nhưng sức sát thương và tầm bắn của những khẩu súng này đều vẫn quá thừa .Phát kiến quan trọng nhất trong tiến trình này là súng trường với cơ cấu tổ chức lên đạn bán tự động hóa, đi kèm với đó là hộp tiếp đạn rời. Nổi tiếng nhất trong số chúng là hai khẩu SVT-40 của Liên Xô và M1 Garand của Mỹ. Khẩu M1 đã trở thành hình tượng của lính Mỹ cho tới khi được thay thế sửa chữa bằng khẩu M14 và sau đó là M16, còn khẩu SVT-40 dù sản xuất với số lượng nhỏ giọt nhưng thành công xuất sắc tới mức người Đức đã bên y chang phong cách thiết kế về để copy thành khẩu Gewehr 43 của riêng mình .
Cả G43 lẫn SVT-40 đều sử dụng hộp tiếp đạn rời cho phép nhanh chóng thay đạn trên chiến trường. Chúng không phải là những khẩu súng trường đầu tiên sử dụng băng đạn rời: khẩu Lee–Metford của người Anh đã có hộp tiếp đạn rời từ cuối thế kỷ XIX, tuy nhiên cấu trúc này phức tạp hơn so với nạp đạn từng viên bằng tay hay nạp đạn bằng kẹp đạn. Chỉ khi những súng trường bán tự động ra đời thì hộp tiếp đạn rời mới có chỗ đứng vững chắc của chính mình.
Thế hệ súng trường mới : súng trường xung kích[sửa|sửa mã nguồn]
Trước khi súng trường xung kích (tiếng Nga: Автомат, tiếng Đức: Sturmgewehr, tiếng Anh: Assault Rifle) ra đời, người Đức lần đầu tiên đưa ra giải pháp tạm thời trong thế chiến thứ nhất: sử dụng súng ngắn liên thanh song song với súng trường chủ lực. Súng trường sẽ hỗ trợ và tạo ra màn hỏa lực bắn thẳng mạnh mẽ từ tuyến sau, trong khi súng ngắn liên thanh trở thành hỏa lực xung phong gọn nhẹ trên chiến trường, áp đảo kẻ địch bằng chiến thuật xung kích tầm gần và tiêu diệt cụm hỏa lực địch với tốc độ bắn cao. Sự kết hợp bù trừ này hóa giải các điểm yếu và điểm mạnh giữa hai loại súng, bù lại vấn đề hậu cần lại càng trở nên nặng nề do giờ đây quân đội phải tiếp ứng cùng lúc cả hai loại đạn. Điều này khiến các nhà thiết kế súng cảm thấy sự cần thiết phải tạo ra một loại súng có khả năng thay thế cả hai: súng ngắn liên thanh lẫn súng trường phát một chủ lực.
Súng trường với máy súng tự động hóa. Đạn cỡ trung bình[sửa|sửa mã nguồn]
Bài toán xử lý yếu tố của súng trường và súng ngắn liên thanh thậm chí còn đã được xử lý từ trước khi bộ xung hỏa lực này sinh ra : súng trường với nòng dài trung bình, sử dụng cỡ đạn rút gọn và bắn ở chính sách liên thanh. Hình mẫu tiên phong của kiểu súng này sinh ra năm 1911 : khẩu Fedorov Avtomat .
Khác với những ý kiến cho rằng khẩu súng trường xung kích đầu tiên là StG-44 của người Đức, thì Fedorov Avtomat mới thực sự là khẩu súng trường xung kích đúng nghĩa đầu tiên. Súng nặng 5,2kg sau khi đã nạp đạn, sử dụng cỡ đạn 6,5mm. Ban đầu, súng được dự tính sử dụng cỡ đạn riêng với động năng 3,140 J và sơ tốc đầu nòng 860m/s. Do sự bảo thủ của Nga Hoàng, loại đạn ưu việt không được đưa vào sản xuất mà thay vào đó sử dụng đạn 6,5x50mmSR Arisaka kém cỏi hơn nhiều. Súng dễ bị nóng nòng do thiết kế tản nhiệt chưa thật sự hiệu quả, tuy vậy, hiệu năng sử dụng của súng cực kỳ đáng kinh ngạc so với loại đạn mà súng sử dụng và công nghệ thời bấy giờ: toàn bộ đạn rơi vào một bia 0,6m x 0,5m ở tầm 200m, 1,1m x 0,9m ở tầm 400m, tạo nên ưu thế tuyệt đối cho kỵ binh Hồng Quân trước kỵ binh Bạch Vệ trong Nội chiến Nga.
Ý tưởng này cũng được tiếp nối bởi hai khẩu FM 15 CSRG Chauchat của Pháp và Browning Automatic Rifle ( BAR ) 1918 của Mỹ. Khẩu Chauchat thì quá mạnh và quá giật với loại đạn 8×50 mmR Lebel, khẩu BAR cũng mắc phải lỗi tương tự như với đạn. 30-06 Springfield. Một vài nguyên mẫu sau cuộc chiến tranh của Mỹ sử dụng đạn. 30-06 đều không mang lại hiệu suất cao : khẩu Model 45A lẫn khẩu M1947 Auto Carbine đều chỉ dừng ở mức nguyên mẫu. Sự thất bại của những khẩu súng này cho thấy : súng trường xung kích không chỉ đơn thuần là thêm chính sách bắn tự động hóa vào súng trường, mà còn cần một cỡ đạn mới nằm trung gian giữa sức mạnh của súng trường lẫn súng ngắn liên thanh .
Người Đức bắt đầu phát triển một cỡ đạn trung bình (tiếng Đức Mittelpatrone) với thành quả đầu tiên là khẩu Vollmer M35 cùng đạn 7.75×40.5 mm GECO, tiếp sau đó là đạn Pistolenpatrone M43 và khẩu MP 44. Đạn dùng loại thuốc đạn quá áp của súng ngắn, còn súng thì không có ốp lót tay hoàn chỉnh để bắn điểm xạ, chứng tỏ cả hai ban đầu không được thiết kế để thay thế súng trường. Sau đó, một chỉ thị của Hitler đã đổi tên cả súng lẫn đạn thành StG-44 (SturmGewehr 44) và 7,92x33mm Kurz, đồng thời thay thế cả súng trường Karabiner K98k lẫn súng ngắn liên thanh MP 40. Tuy đạt được vài thành công nhất định, nhưng súng không đủ sức để thay đổi cục diện cuối cuộc chiến.
Liên Xô sau khi từ bỏ mẫu AVS-36 đã chuyển sang tăng trưởng song song loại đạn 7,62 x41mm M43 song song với người Đức, sau đó liên tục cắt ngắn xuống để trở thành viên đạn 7,62 x39mm lịch sử một thời. Đạn đi vào bộ xung hỏa lực của Hồng Quân Liên Xô năm 1945 cùng với carbine CKC nhằm mục đích sửa chữa thay thế khẩu Mosin – Nagant đã quá dài và nặng, đồng thời là giải pháp trong thời điểm tạm thời trong lúc cuộc thi tuyển chọn thiết kế mẫu súng trường xung kích mới chưa đưa ra hiệu quả sau cuối. Người Mỹ cũng đưa ra một bộ đôi súng – đạn tương tự như là M1 Carbine và. 30 Carbine, tuy nhiên bộ đôi này kém thành công xuất sắc hơn nhiều do đạn được phong cách thiết kế như đạn súng ngắn, không có spitzer khiến cho động năng của viên đạn quá yếu so với công dụng của một khẩu súng trường. Súng không sửa chữa thay thế được M1 Garand, chỉ được dùng hạn chế ở tuyến sau như phục vụ hầu cần, quân nhu hoặc những lực lượng tham chiến trên mặt trận Thái Bình Dương ……… những đơn vị chức năng yên cầu ở khẩu súng sự gọn nhẹ, dễ sử dụng .
Súng trường xung kích hoàn hảo, đạn cỡ nhỏ và súng trường chiến trận .[sửa|sửa mã nguồn]
Mikhail Kalashnikov, nhà phong cách thiết kế súng khét tiếng sau này của quân đội Xô Viết, khởi đầu với mẫu phong cách thiết kế dùng đạn M43 của mình từ năm 1944. Trước đó, vào năm 1941, khi ông nằm viện sau khi bị thương, một chiến sỹ ở giường bên cạnh đã hỏi ông rằng : ” Tại sao quân ta chỉ hoàn toàn có thể trang bị 1 khẩu súng trường cho 2-3 người lính, trong khi bọn Đức lại có cả súng tự động hóa ? “. Ông bị ám ảnh bởi câu nói đó, và phong cách thiết kế ra nhiều mẫu súng tự động hóa cá thể khác nhau, tuy nhiên chưa mẫu nào được Hồng Quân gật đầu .Năm 1946, ông liên tục tham gia vào cuộc thi phong cách thiết kế súng trường xung kích mới của Hồng Quân, với hai mẫu thử nghiệm AK-1 và AK-2. Sau đó, trợ lý của ông là Aleksandr Zaitsev đã chỉnh sửa cả hai mẫu phong cách thiết kế nhằm mục đích tăng thêm độ an toàn và đáng tin cậy. Kalashnikov tỏ ra không dễ chịu, nhưng Zaitsev đã thuyết phục được cấp trên của mình miễn cưỡng đồng ý. Nguyên mẫu AK-1 được chọn, trở thành khẩu AK-46 rồi sau đó được liên tục triển khai xong thành khẩu AK-47 và AKM. Súng được đồng ý thoáng đãng trong quân đội Xô Viết, đặc biệt quan trọng là sau sự sinh ra của súng máy hạng nhẹ RPK và súng máy đa công dụng PK – tổng thể chúng đều là loại sản phẩm của nhà phong cách thiết kế Mikhail Kalashnikov. Bộ xung hỏa lực AK-47 – RPK – PK, cùng với Dragunov SVD và RPG-7 trở nên nổi tiếng toàn quốc tế với năng lực dễ sản xuất, bảo dưỡng bảo trì đơn thuần, kỹ thuật ưu việt nhưng không quá phức tạp và nhất là hỏa lực can đảm và mạnh mẽ với giá tiền rẻ. Chúng là những hình tượng của khối quân sự chiến lược Warsaw trong thời kỳ chiến tranh Lạnh .Mỹ cũng tạo ra một cuộc thi tương tự như của Liên Xô với sự tham gia của Winchester, Remington và Springfield Armory. Mẫu phong cách thiết kế T20 và T25 của Springfield dựa trên khẩu M1 Garand được lựa chọn, sau đó T25 trở thành khẩu M14 với một vài chỉnh sửa từ khẩu T20 và sử dụng loại đạn súng trường mới của khối NATO : 7,62 x51mm. Tuy nhiên, những cấp trên Mỹ chưa hài lòng với điều này : báo cáo giải trình mặt trận từ Nước Ta gửi về cho thấy súng quá giật khi bắn ở chính sách trọn vẹn tự động hóa, trở nên thất thế trước đối thủ cạnh tranh AK-47 tới từ khối Cộng sản. Do đó, một phong cách thiết kế mới tới từ Eugene Stoner của ArmaLite mang tên AR-10 đã được lựa chọn ; bắt đầu phong cách thiết kế này sử dụng đạn 7,62 x51mm NATO nhưng sau đó chuyển sang dùng loại đạn cỡ nhỏ. 223 Remington và có tên mới là AR-15. McNamara đã bỏ ngoài tai những hoài nghi của tướng lĩnh về năng lực sát thương yếu kém của loại đạn cỡ nhỏ, tăng cường sự ủng hộ với nhà thầu chính Colt vốn đã mua lại ArmaLite, khiến súng được cả Hải – Lục – Không quân đồng ý với tên gọi M16 .
Các nước châu Âu và đồng minh Mỹ hầu như không muốn sử dụng loại đạn.223 (hay 5,56x45mm) này. FN Herstal của Bỉ đưa ra mẫu FN FAL, Thụy Điển có SIG SG 510, Nhật Bản có Howa kiểu 64, còn Tây Ban Nha có khẩu súng trường CETME của riêng mình. Heckler & Koch cải biên mẫu thiết kế của CETME và tạo ra khẩu G3 cho quân đội Đức; trớ trêu thay, CETME tạo ra khẩu súng từ mẫu thiết kế CEAM Modèle 1950 của Pháp, tới lượt khẩu súng này lại là một phiên bản mẫu thử StG-45 của Đức Quốc xã, vốn bắt nguồn từ mẫu MKb Gerät 06(H) sử dụng cơ chế máy lùi có hãm con lăn của khẩu súng máy hạng trung nổi tiếng MG42. G3 trở thành nền tảng cho một loạt súng bộ binh của Đức, trong số đó có súng máy MG3 và tiểu liên MP5.
Hoàn thiện đạn cỡ nhỏ. Thiết kế băng đạn phía sau tay cầm[sửa|sửa mã nguồn]
Đầu thập niên 70, một nhóm nhà phong cách thiết kế và kỹ sư Xô Viết dưới sự chỉ huy của trưởng nhóm M. Sabelnikov được giao trách nhiệm phong cách thiết kế loại đạn súng trường xung kích mới. Và mẫu sản phẩm của họ là đạn 5,45 x39mm 7N5, cùng với đó là khẩu súng trường xung kích mới AK-74Đạn có phong cách thiết kế đặc biệt quan trọng, với phần đầu rỗng lớn và mũi chì đệm, lõi xuyên tù nhằm mục đích dồn trọng tâm đầu đạn ra sau, bảo vệ hiệu ứng Spitzer và ” chống trên mũi nhọn “. Các phiên bản sau của đạn ngày càng được nâng cấp cải tiến dần : 7N10 thu nhỏ khoang đầu rỗng, dồn trọng tâm bằng kiểm soát và điều chỉnh khối lượng ; 7N22 vô hiệu khoang đầu rỗng, giữ lại mũi chì, đầu đạn thuôn hơn. Nhờ những nâng cấp cải tiến đơn thuần mà hiệu suất cao này, sức xuyên của đạn được bảo vệ mà vẫn thu nhỏ được đạn, giữ lại những lợi thế khí động học. Ở tầm 100 m, đạn 7N10 xuyên 14 mm thép cán CT-3. còn đạn 7N22 xuyên qua áo giáp dày 20 mm với tỉ lệ 80 % .Khối NATO đồng ý cỡ đạn. 223 của Mỹ, trở thành loại đạn 5,56,45 mm NATO. Mặc dù vậy, đạn được phong cách thiết kế lại trọn vẹn do châu Âu không đồng ý dùng đạn cũ, đồng thời phải cung ứng với những yêu sách của Mỹ là thích hợp ngược khẩu M16A1 hiện có. Loại đạn mới được chọn là phong cách thiết kế SS109 của FN Herstal, ngay sau đó, NATO chuyển sang dùng loại đạn này cùng những phong cách thiết kế súng trường mới : FN CAL và FN FNC của FN Herstal, H&K G36 của Heckler và Koch, SIG SG 550 của Swiss Arms AG ,. Cùng với đó là một loạt những phong cách thiết kế dựa trên khẩu AR-18 ( phiên bản triển khai xong hóa của AR-15 / M16 ) được những nước, hầu hết là châu Á sản xuất và sử dụng. Trong số đó hoàn toàn có thể kể tới K1 và K2 của Nước Hàn, SAR-80 của Nước Singapore, Howa Kiểu 89 của Nhật Bản, Kiểu 65 của Đài Loan … Tương tự, Trung Quốc cũng thay thế sửa chữa đạn M43 / 67 của Liên Xô bằng đạn 5.8 × 42 mm DBP87, sử dụng lần đầu trong Xung đột biên giới Việt – Trung 1979 – 1990 .Một đặc thù nữa trong tiến trình này là những phong cách thiết kế kiểu bull-pup, đưa băng đạn ra phía sau tay cầm nhằm mục đích làm giảm độ giật, tăng tính cân đối cho súng và giảm chiều dài cho súng, do lúc này báng súng và máy súng trở thành cùng một bộ phận. Kiểu phong cách thiết kế này đã được quan tâm từ lâu với TKB-408 của Liên Xô và EM-2 của Anh, tuy nhiên tới nhũng năm thuộc nửa cuối của thế kỷ XX mới được sử dụng thoáng rộng. Các ví dụ về kiểu súng này gồm có FAMAS của Pháp, TAR-21 của Israel, SA80 của Anh, Kiểu 86S và QBZ-95 của Trung Quốc, SAR-21 của Nước Singapore, Steyr AUG của Áo và Vektor CR-21 của Nam Phi. Hầu hết những mẫu súng này đều được trang bị một kính ngắm quang học sửa chữa thay thế cho mạng lưới hệ thống thước nhắm và đầu ruồi thường thì .
Súng trường xung kích văn minh[sửa|sửa mã nguồn]
Súng trường bắn tỉa với độ đúng chuẩn cao[sửa|sửa mã nguồn]
Vai trò quan trọng của bắn tỉa[sửa|sửa mã nguồn]
Ban đầu, khi súng trường còn sơ khai và đắt đỏ, vai trò duy nhất dành cho chúng là bắn tỉa. Các xạ thủ bắn tỉa được huấn luyện tốt để hoàn thành một trong hai mục tiêu: hạ những mục tiêu quan trọng nhất, hoặc hạ càng nhiều mục tiêu càng tốt trong một trận đánh kéo dài ngày. Vì lẽ đó, họ thường là những xạ thủ giỏi nhất, được tuyển chọn trong số ít những lính bộ binh chủ lực tinh nhuệ, có thị lực và giác quan hơn hẳn bình thường.
Xem thêm: Tìm hiểu về cách chơi Mậu binh
Sau này, khi khí tài bộ binh tăng trưởng, đi kèm với đó là những giải pháp quân sự chiến lược thì vai trò dành cho lính bắn tỉa cũng được tăng lên. Chúng gồm có : thám thính, giám sát, chống bắn tỉa, tàn phá chỉ huy đối phương, tương hỗ hỏa lực đúng chuẩn, lựa chọn tiềm năng có giá trị và phá hoại khí tài của đối phương .Vai trò bắn tỉa tương hỗ được người Anh và Mỹ vận dụng trước và trong Chiến tranh quốc tế lần thứ nhất, nhưng phải đến cuộc Chiến tranh quốc tế lần thứ hai thì mới trở thành một phần quan trọng trong đại chiến, đặc biệt quan trọng là bởi quân đội Đức Quốc xã và Hồng Quân Liên Xô trong Chiến tranh Vệ Quốc Vĩ đại. Trong đại chiến này, hai bên đều có những xạ thủ với chiến tích hạ hàng trăm kẻ địch đối phương ; thậm chí còn, một xạ thủ người Phần Lan là Simo Hayha đã khoảng chừng 500 – 700 lính Hồng Quân chỉ bằng một khẩu Mosin Nagant M1928 với thước ngắm thường thì. Những chiến công như vậy tạo ra sự sợ hãi ( thậm chí còn là bồn chồn tâm ý ) cho đối phương, buộc đối phương phải cẩn trọng khi trinh thám – quan sát – chiến đấu và bị ngưng trệ trong chiến hào của mình .Trong Chiến dịch Đường 9 – Khe Sanh, một xạ thủ của Quân đội Nhân dân Nước Ta đã kìm chân cả một đơn vị chức năng Mỹ bằng những phát bắn tỉa trên một sườn đồi. Đơn vị này đã sử dụng mọi phương tiện đi lại hoàn toàn có thể để oanh tạc khu vực sườn đồi này, nhưng ngay sau khi trận oanh tạc vừa dứt thì tiếng súng lại nổ trở lại, khiến lính Mỹ vừa sợ hãi vừa ngưỡng mộ. Một sự kiện khác gần tựa như cũng xảy ra tại TP. Đà Nẵng vào năm 1970, nơi sư đoàn bộ binh 173 của Mỹ đóng quân .