Mộng tưởng
Một phần tốt đẹp trong đời tất cả chúng ta nằm trong những giấc mơ ban ngày, mộng tưởng, dù ít người thừa nhận chuyện đó, và càng ít người hơn nữa dám kể ra những mộng tưởng này. Chúng ta xấu hổ không dám thừa nhận mình đã thoát ly vào mộng tưởng đến mức nào, và thậm chí còn còn xấu hổ hơn nữa khi muốn kể ra nội dung những mộng tưởng đó. Nhưng dù có thừa nhận hay không, toàn bộ tất cả chúng ta đều là những người mang bệnh mơ mộng hão huyền, ngoại trừ việc đây không nhất thiết là một bệnh tật. Tâm hồn và tâm lý tất cả chúng ta, cứ triền miên tuyệt vọng với những số lượng giới hạn đời mình, và tự nhiên tìm kiếm sự khuây khỏa trong mộng tưởng. Đây gần như là một cám dỗ không hề cưỡng lại. Thực sự, càng nhạy cảm, thì khuynh hướng thoát ly vào mộng tưởng càng mạnh. Sự nhạy cảm thôi thúc sự khắc khoải, và khắc khoải không dễ gì thấy an lòng trong đời sống thường nhật. Do đó, tất cả chúng ta thoát ly vào mộng tưởng .
Và nội dung của những mộng tưởng này là gì ?
Chúng ta có 2 khuynh hướng mộng tưởng : Dạng thứ nhất được phát sinh bởi những tổn thương và những cám dỗ tức thì trong đời mình, ví dụ như, một tổn thương hay khó chịu khiến bạn tưởng tượng về việc báo thù, cảnh báo thù đó chứ chạy đi chạy lại trong đầu bạn. Hoặc một ám ảnh tình cảm hay tình dục khiến bạn tưởng tượng về đủ loại giao hợp .
Dạng mộng tưởng khác mà chúng ta thoát ly vào, phần nhiều không phải do các tổn thương và ám ảnh của thời điểm hiện tại, nhưng bắt rễ từ một sự gì đó thâm sâu hơn, một sự đã được thánh Augustino trình bày trong những dòng kinh điển mở đầu cho quyển ‘Tự thú’ của ngài. “Ngài đã tạo nên chúng con cho Ngài, lạy Chúa, và lòng chúng con khắc khoải cho đến khi được ở trong Ngài.” Nói đơn giản, chúng ta được nạp quá nhiều cho cuộc đời, được trao cho những tinh thần và khao khát vô hạn, rồi được đặt vào thế giới nơi mọi sự đều hữu hạn. Đó là công thức của sự bất mãn dai dẳng. Lối thoát của chúng ta là gì? Mộng tưởng.
Bạn đang đọc: Mộng tưởng | Ron Rolheiser
Dù thế, dạng mộng tưởng thứ hai này khác với dạng thứ nhất. Dạng mộng tưởng này không quá tập trung chuyên sâu vào những cơn giận và cám dỗ nhất thời trong đời tất cả chúng ta, nhưng tập trung chuyên sâu vào đời sống tưởng tượng thường lệ mà tất cả chúng ta đã dựng lên trong lòng mình, đời sống tưởng tượng mà tất cả chúng ta cứ chiếu đi chiếu lại trong đầu như xem một bộ phim yêu thích vậy. Nhưng, có một điều quan trọng và cần chú ý quan tâm ở đây. Trong những mộng tưởng này, tất cả chúng ta không khi nào nhỏ nhen hay hèn kém, nhưng luôn luôn hùng vĩ và vĩ đại, là một anh hùng anh thư, quãng đại, rộng lượng, không có lỗi phạm, mang nhãn tượng hoàn thành xong, và có tình yêu tuyệt vời và hoàn hảo nhất. Trong những giấc mộng tưởng này, tất yếu, tất cả chúng ta trực cảm thấy thị kiến của ngôn sứ Isaiah khi ngài thấy trước một quốc tế tuyệt vời, khi con chiên nằm chung với sư tử, người bệnh được chữa lành, người đói có của ăn, toàn bộ mọi khắc khoải đều được xoa dịu, và Thiên Chúa ra tay lau khô mọi giọt lệ. Chính ngôn sứ Isaiah cũng tưởng tượng về sự thành toàn triển khai xong. Thị kiến của ngài mang tính ngôn sứ. Còn những mộng tưởng trần tục của tất cả chúng ta không mang tính ngôn sứ, nhưng là trực cảm về Nước Thiên Chúa .
Dù không nói ra, nhưng chúng ta vẫn cần phải tự hỏi mình: Thoát ly vào mộng tưởng, tốt hay xấu thế nào?
Ở một mức độ, mộng tưởng không chỉ vô hại mà còn có thể là một dạng tích cực để nghỉ ngơi và là một cách để phấn chấn chúng ta trong những thất vọng cuộc đời. Ngồi lại trong chiếc ghế êm ái, và chìm trong mộng tưởng có thể hơi khác với ngồi lại và nghe bản nhạc yêu thích của mình. Nó có thể là một thoát ly vươn ra khỏi những thất vọng chán chường trong đời.
Nhưng, có một mặt trái trong đó : Bởi trong những mộng tưởng, tất cả chúng ta luôn luôn là người hùng và TT quan tâm cũng như ngưỡng mộ, nên mộng tưởng hoàn toàn có thể thuận tiện biến thành tính ái kỷ. Do, trong mộng tưởng, tất cả chúng ta là TT mọi sự, nên tất cả chúng ta thuận tiện trở nên quá đỗi chán nản với một quốc tế, mà tất cả chúng ta chẳng là TT của cái gì. Và còn nữa : Etty Hillesum, khi suy tư về cảm nghiệm của chính mình, đã đưa ra một hệ quả xấu đi của việc liên tục thoát ly vào mộng tưởng. Bà khẳng định chắc chắn rằng bởi tất cả chúng ta biến mình thành TT thiên hà bên trong những mộng tưởng, nên thường sau cuối tất cả chúng ta chẳng thể có một cái nhìn ngưỡng mộ dành cho bất kể ai hay sự gì. Nói mạnh hơn nữa, là trong những mộng tưởng của mình, tất cả chúng ta tự phỉnh gạt đi những gì đáng ngưỡng mộ, và thay vào đó lại tự thỏa mãn nhu cầu tự ngưỡng mộ mình. Vì lẽ đó, và nhiều nguyên do khác nữa, mộng tưởng tiếp tay khóa kín không cho tất cả chúng ta nhận thức được thời gian hiện tại. Khi tất cả chúng ta bị gói kín trong ảo tưởng, thì thật khó để thấy được những gì trước mắt tất cả chúng ta .
Vậy thì tất cả chúng ta sẽ đi về đâu với toàn bộ những chuyện này ? Do những sự tốt xấu trong mộng tưởng, và do khuynh hướng gần như không cưỡng lại được trong tất cả chúng ta muốn thoát ly vào ảo tượng, tất cả chúng ta cần phải biết kiên trì với chính mình. Henri Nouwen cho rằng, đấu tranh để biến những ảo tượng thành lời cầu nguyện là một trong những đấu tranh lớn bẩm tại trong đời sống thiêng liêng của tất cả chúng ta. Pierre Teilhard de Chardin thì san sẻ rằng khi còn trẻ, ông đã phải đấu tranh rất nhiều với ảo tượng, nhưng, khi thêm tuổi, ông hoàn toàn có thể ngày càng đứng vững trong thời gian hiện tại mà không cần phải thoát ly vào mộng tưởng. Và đây chính là việc mà tất cả chúng ta phải đặt ra cho mình .
