Bàng Thống (chữ Hán: 龐統, 170-214 đoản mệnh 36 tuổi), tự là Sĩ Nguyên (士元), hiệu là Phụng Sồ là mưu sĩ của Lưu Bị thời Tam Quốc trong lịch sử Trung Quốc. Ông thường được người đời sau so sánh là tài năng ngang với Khổng Minh, người sống cùng thời với ông.
Bàng Thống tên tự là Sĩ Nguyên, người huyện Tương Dương thuộc Nam quận, Kinh châu[1].
Bàng Thống có quan hệ họ hàng với Gia Cát Lượng. Khi hai người còn nhỏ, chị của Gia Cát Lượng được gả cho Bàng Sơn Dân – một người đồng đội họ của Bàng Thống [ 2 ]. Người đứng ra chủ hôn là danh sĩ Bàng Đức Công – chú của Bàng Thống và Bàng Sơn Dân .
Bàng Thống hơn Gia Cát Lượng 3 tuổi. Hai người đã thường xuyên qua lại, trong khi Gia Cát Lượng tỏ ra thận trọng thì Bàng Thống xốc nổi bộc trực, khá tương phản tính cách với nhau[3]. Do Bàng Thống chậm chạp vụng về, nhiều người coi thường ông, nhưng Bàng Đức Công hiểu ông và rất coi trọng.
Bạn đang đọc: Bàng Thống – Wikipedia tiếng Việt
Nghe tiếng danh sĩ Tư Mã Huy giỏi biết người, Bàng Thống tìm đến gặp. Khi gặp nhau, Tư Mã Huy đang ở hái dâu trên cây, Bàng Thống liền ngồi dưới gốc cây trò chuyện, cứ thế hai người đàm luận từ sáng tới khuya. Tư Mã Huy nhận ra tài năng của ông, hết sức khen ngợi[4]. Từ đó danh tiếng Bàng Thống nổi khắp nơi. Bàng Đức Công quý mến cả ông và Gia Cát Lượng, gọi ông là Phượng Sồ (phượng con), Gia Cát Lượng là Ngọa Long (rồng nằm).
Trong Q. nghe khét tiếng Bàng Thống bèn chỉ định ông làm công tào của Nam Q. .Sau trận Xích Bích ( 208 ), tướng Đông Ngô là Chu Du mang quân đánh chiếm Giang Lăng, Nam Q. từ tay Tào Nhân ( 209 ), được Tôn Quyền phong làm Thái thú Nam Q.. Bàng Thống vẫn giữ chức công tào .Năm 210, Chu Du qua đời, Bàng Thống đưa linh cữu về Ngô quận. Người Đông Ngô nghe tiếng ông nên khi ông quay về Kinh châu ( Nam Q. ), nhiều danh sĩ tề tựu ở Xương Môn tiễn đưa .Lưu Bị đổi đất Giang Hạ, Trường Sa lấy đất Giang Lăng thuộc Nam Q. của Tôn Quyền làm địa thế căn cứ. Bàng Thống được Lưu Bị cho làm Tòng sự, thử thay quyền Huyện lệnh Lỗi Dương. Trong quy trình tại nhiệm, Bàng Thống không chú trọng giải quyết và xử lý việc làm nên bị không bổ nhiệm [ 5 ] .Tướng tiếp sau Chu Du bên Đông Ngô là Lỗ Túc viết thư cho Lưu Bị tiến cử Bàng Thống, nói rằng không hề dùng ông vào chức nhỏ. Gia Cát Lượng cũng nói hộ ông với Lưu Bị. Lưu Bị bèn triệu tập Bàng Thống, cùng ông trò chuyện. Sau khi tranh luận, Lưu Bị rất cảm phục ông, bèn chỉ định ông làm Thị trung tòng sự, rồi ít lâu sau thăng ông thăng quan tiến chức Quân sư trung lang tướng, cùng cấp với Gia Cát Lượng .Năm 211, Lưu Chương ở Ích châu bị Trương Lỗ ở Hán Trung uy hiếp, muốn mời Lưu Bị vào tương hỗ. Thủ hạ của Lưu Chương là Trương Tùng, Pháp Chính muốn nhân đó ngầm link với Lưu Bị để Lưu Bị làm chủ Tây Xuyên. Lưu Bị chần chừ không quyết. Bàng Thống bèn ra sức thuyết phục Lưu Bị theo kế của Pháp Chính [ 6 ]. Cuối cùng Lưu Bị theo đề xuất của ông, để Quan Vũ, Gia Cát Lượng ở lại Kinh châu và mang theo ông cùng những tướng Hoàng Trung, Ngụy Diên vào Ích châu .Lưu Chương ra nghênh tiếp Lưu Bị ở Bồi Thành. Bàng Thống khuyên ông nên bắt Lưu Chương để uy hiếp mà chiếm lấy Ích châu để khỏi tốn công sức của con người, nhưng Lưu Bị không theo vì chưa có uy đức gì với người bản xứ .Sau khi đáp ứng lương thảo, quân trang cho Lưu Bị, Lưu Chương về Thủ Đô, giao cho Lưu Bị đi chống Trương Lỗ. Lưu Bị có hơn 3 vạn quân trong tay [ 6 ] và xe cộ khá đầy đủ, theo kế của Bàng Thống không đi đánh Trương Lỗ mà dừng lại ở Hà Manh gây quan hệ với dân chúng .Qua 1 năm đến cuối năm 212, người làm nội ứng cho Lưu Bị ở Thủ Đô là Trương Tùng bị lộ và bị Lưu Chương bắt giết, từ đó Lưu Chương và Lưu Bị chính thức trở mặt thành thù [ 7 ]. Lưu Chương đình chỉ việc đáp ứng lương thảo cho Lưu Bị. Bàng Thống thấy đến lúc phải hành vi, bèn đưa ra 3 kế cho Lưu Bị lựa chọn [ 8 ] :
- Ngầm tuyển tinh binh, hành quân ngày đêm, tập kích vào Thành Đô. Lưu Chương không hiểu quân sự, lại không phòng bị ngài, như vậy có thể lấy Ích châu trong 1 năm, là thượng sách. Giả phao tin Kinh châu có việc để quay về và dụ hai tướng Tây Xuyên là Dương Hoài, Cao Bái đang trấn giữ Bạch Thủy đến giết đi và chiếm quân lính để đánh Thành Đô, là trung sách. Lui binh về thành Bạch Đế chờ thời cơ hành động là hạ sách.
Sau khi xem xét, Lưu Bị chọn trung sách, giả cách phao tin Kinh châu bị Tào Tháo uy hiếp phải lui binh về cứu. Quả nhiên Dương Hoài và Cao Bái mừng vì Lưu Bị rút quân về Kinh châu, không uy hiếp Ích châu nữa, bèn dẫn một vài tùy tùng đến tiễn Lưu Bị. Lưu Bị lập tức bắt giết Cao Bái và Dương Hoài, đoạt quân mã của hai tướng tại Bạch Thủy và tổ chức triển khai tiến công, với nguyên do Lưu Chương bội tín không đáp ứng lương thực nữa .Quân Kinh châu chia làm hai đường tiến đánh, nhanh gọn giành thắng lợi chiếm được Bồi Thành. Quân nòng cốt của Lưu Chương phải lui về cố thủ ở thành Miên Trúc .Năm 213, Lưu Bị kêu gọi Trương Phi, Triệu Vân và Gia Cát Lượng từ Kinh châu mang quân vào trợ chiến, hẹn cùng hội binh đánh chiếm Thủ Đô sau khi hạ thành này .Mùa hè năm 214, những cánh quân Kinh châu đều thắng trận. Lưu Bị nghe tin Trương Phi và Gia Cát Lượng đã đánh đến phía đông và phía bắc Thủ Đô, còn Triệu Vân phá được Kiện Vi, bèn cùng Bàng Thống chia đường tiến công Lạc Thành. Bàng Thống dẫn một cánh quân dụ được tướng giữ thành là Trương Nhiệm ra khỏi Lạc Thành. Trương Nhiệm kéo ra phía nam, đóng quân ở Nhạn Kiều. Lưu Bị bèn chặt đứt đường về của Trương Nhiệm, còn Bàng Thống dẫn quân quay lại đánh Trương Nhiệm ở Nhạn Kiều. Ông bị trúng tên và tử trận [ 9 ]. Khi đó ông mới 36 tuổi .Lưu Bị vượt mặt và bắt sống Trương Nhiệm. Vì Trương Nhiệm không hàng nên Lưu Bị sai mang chém .
Sau khi chiếm được Ích châu, Lưu Bị nhớ tới công lao của Bàng Thống và khi nhắc tới ông thường khóc. Lưu Bị truy tặng ông làm Quan nội hầu, đặt tên thụy là Tĩnh hầu, bổ nhiệm cha ông làm Nghị lang rồi thăng lên chức Gián nghị đại phu.
Xem thêm: Cách chơi phỏm online hiệu quả
Trong Tam Quốc diễn nghĩa[sửa|sửa mã nguồn]
Bàng Thống được La Quán Trung miêu tả trong Tam quốc diễn nghĩa là “người mày rậm, mũi gồ, mặt đen, râu ngắn, hình dung xấu xí”. Tư Mã Huy (Thủy Kính tiên sinh) nhận xét về Bàng Thống như sau: “Nếu được một trong hai người Ngọa Long (tức Khổng Minh) hoặc Phụng Sồ (tức Bàng Thống) thì có thể định hưng được thiên hạ”.
Lúc đầu, Bàng Thống ở Giang Nam theo Tôn Quyền. Trong trận Xích Bích ông hiến kế cho Tào Tháo dùng xích sắt ghép những thuyền lại thành một cụm để tránh cho quân sĩ say sóng nhưng thực ra là khiến thuyền không tản ra được khi bị hỏa công. Nhờ Bàng Thống mà khi Chu Du sử dụng hỏa công, thuyền của Tào Tháo tập trung chuyên sâu lại thành một cụm nên không chạy thoát được, cháy rụi hết .Sau khi Chu Du mất, Lỗ Túc tiến cử Bàng Thống cho Tôn Quyền nhưng Bàng Thống không được Tôn Quyền trọng dụng nên đến Kinh Châu theo Lưu Bị .Lưu Bị nghe tin Bàng Thống tới đầu quân thì rất là vui mừng, nhưng thấy ông mặt mũi xấu xí thì biến hóa thái độ, chỉ cho ông làm Huyện lệnh Lỗi Dương. Bàng Thống ở đây khoảng chừng 100 ngày, từ sáng tới tối chỉ uống rượu, bỏ bê việc làm. Lưu Bị nhận đơn tố cáo thì rất tức giận, lệnh Trương Phi và Tôn Càn đến kiểm tra. Trương Phi hậm hực phỏng vấn ông tại sao tham rượu bỏ việc thì ông bật cười, lệnh cho nha lại đem hết công văn trong 100 ngày để cho ông phê duyệt. Chỉ nửa ngày, Bàng Thống đã giải quyết và xử lý hết hàng loạt, Trương Phi liền tạ lỗi và hứa sẽ rất là tiến cử. Lúc này, Bàng Thống đưa bức thư trình làng của Lỗ Túc và Khổng Minh cho mọi người xem. Lưu Bị hối hận vì bạc đãi hiền sĩ, đích thân tới huyện tạ lỗi và mời Bàng Thống về Kinh Châu, phong làm Phó Quân sư Trung lang tướng .Bàng Thống với vai trò là quân sư cùng Lưu Bị dẫn 5 vạn quân vào Tây Xuyên. Bàng Thống cùng Pháp Chính bàn mưu cho Lưu Bị nhân ngày giết Lưu Chương trong buổi tiệc rồi chiếm lấy Tây Xuyên nhưng Lưu Bị cho đó là hành vi bất nhân nên không làm. Bàng Thống bảo Ngụy Diên trong tiệc đứng dậy múa kiếm rồi đâm chết Lưu Chương, nhưng bị Lưu Bị ngăn cản .Khi Lưu Bị và Lưu Chương chính thức trở mặt đánh nhau, Bàng Thống bày kế cho Lưu Bị giết Cao Bái và Dương Hoài, hai tướng của Lưu Chương, đoạt ải Phù Quan, tiến đánh Lạc Thành .Do tôn vinh Gia Cát Lượng, La Quán Trung hư cấu về trận Lạc Thành. Trước khi Bàng Thống tiến quân, Khổng Minh đã đưa thư cảnh báo nhắc nhở nhưng Bàng Thống nghĩ Khổng Minh ghen tị với mình nên không nghe lời can của Khổng Minh và Lưu Bị. Đến lúc hành quân, con ngựa của Thống quáng mắt, sa chân, hất ông ngã xuống ngựa. Lưu Bị thấy vậy đổi con ngựa trắng mình đang cưỡi cho ông. Cuối cùng Bàng Thống đã để mình lọt vào trận mai phục của Trương Nhiệm ( tướng Tây Thục ) nên cả người lẫn ngựa chết dưới chân gò Lạc Phượng .Sau khi ông mất, Gia Cát Lượng mới được kêu gọi vào Ích châu, dùng kế bắt Trương Nhiệm trả thù cho ông. Trên trong thực tiễn cánh quân Gia Cát Lượng và Trương Phi đã cùng phối hợp với Lưu Bị và Bàng Thống tại Ích châu từ hơn nửa năm trước khi ông mất. Lưu Bị và Bàng Thống cầm quân tác chiến độc lập, vượt mặt bắt Trương Nhiệm ở Lạc Thành, Bàng Thống vì rủi bị tên bắn phải giữa trận tiền mà qua đời [ 10 ] .
- ^ Nay là Tương Phàn, Hồ Bắc
- ^ Trần Văn Đức, sách đã dẫn, tr 26, 52
- ^ Trần Văn Đức, sách đã dẫn, tr 53
- ^ Trịnh Phúc Điền, Khả Vĩnh Quyết, Dương Hiệu Xuân, sách đã dẫn, tr 631
- ^ Trịnh Phúc Điền, Khả Vĩnh Quyết, Dương Hiệu Xuân, sách đã dẫn, tr 634
- ^ a b Trịnh Phúc Điền, Khả Vĩnh Quyết, Dương Hiệu Xuân, sách đã dẫn, tr 636
- ^ Lê Đông Phương, sách đã dẫn, tr 248
- ^
Trịnh Phúc Điền, Khả Vĩnh Quyết, Dương Hiệu Xuân, sách đã dẫn, tr 637
- ^ Trần Văn Đức, sách đã dẫn, tr 254
- ^ Trần Văn Đức, sách đã dẫn, tr 255