Chắc nhiều bạn đã đọc và đăng lại câu truyện này rồi nhưng để tiện cho 1 số ít bạn chưa có thời hạn đọc và tiện cho mấy lời bàn ở dưới, tôi xin sao lục nguyên bản gọn, rõ, phổ cập nhất lúc bấy giờ để những bạn cùng theo dõi :
I.CÂU CHUYỆN
CHUYẾN XE ĐỊNH MỆNH
Một chiếc xe bus chở đầy khách đang chạy trên đường đồi. Giữa đường, ba thằng du côn có vũ khí để mắt tới cô lái xe xinh đẹp. Chúng bắt cô dừng xe và muốn “ vui tươi ” với cô. Tất nhiên là cô lái xe kêu cứu, nhưng tổng thể hành khách trên xe chỉ đáp lại bằng sự tĩnh mịch .
Lúc ấy một người đàn ông trung niên nom yếu ớt tiến lên nhu yếu ba tên du côn dừng tay ; nhưng ông đã bị chúng đánh đập. Ông rất khó chịu và lớn tiếng lôi kéo những hành khách khác ngăn hành vi tàn tệ kia lại nhưng chẳng ai hưởng ứng. Và cô lái xe bị ba tên côn đồ lôi vào bụi rậm bên đường .
Một giờ sau, ba tên du côn và cô lái xe tơi tả trở về xe và cô sẵn sàng chuẩn bị cầm lái liên tục lên đường … – “ Này ông kia, ông xuống xe đi ! ” cô lái xe la lên với người đàn ông vừa tìm cách giúp mình. Người đàn ông sững sờ, nói : – “ Cô làm thế nào thế ? Tôi mới vừa tìm cách cứu cô, tôi làm thế là sai à ? ” – “ Cứu tôi ư ? Ông đã làm gì để cứu tôi chứ ? ” Cô lái xe vặn lại, và vài hành khách bình thản cười. Người đàn ông thật sự tức giận. Dù ông đã không có năng lực cứu cô, nhưng ông không nên bị đối xử như thế chứ. Ông phủ nhận xuống xe, và nói : “ Tôi đã trả tiền đi xe nên tôi có quyền ở lại xe. ” Cô lái xe nhăn mặt nói : “ Nếu ông không xuống, xe sẽ không chạy. ”
Điều giật mình là hành khách, vốn tảng lờ hành vi tàn ác mới gần đây của bọn du côn, bỗng nhao nhao đồng lòng nhu yếu người đàn ông xuống xe, họ nói : – “ Ông ra khỏi xe đi, chúng tôi có nhiều công chuyện đang chờ và không hề trì hoãn thêm chút nào nữa ! ”. Một vài hành khách khỏe hơn tìm cách lôi người đàn ông xuống xe .
Ba tên du côn mỉm cười
với nhau một cách ranh mãnh và bình luận: -“Chắc tụi mình đã phục vụ cô nàng ra
trò đấy nhỉ!” Sau nhiều lời qua tiếng lại, hành lý của người đàn ông bị ném qua
cửa sổ và ông bị đẩy ra khỏi xe. Chiếc xe bus lại khởi tiếp hành trình. Cô lái
xe vuốt lại tóc tai và vặn radio lên hết cỡ.
Xe lên đến đỉnh đồi và ngoặt một
cái chuẩn bị xuống đồi. Phía tay phải xe là một vực thẳm sâu hun hút. Tốc độ
của xe bus tăng dần. Gương mặt cô lái xe bình thản, hai bàn tay giữ chặt vô
lăng. Nước mắt trào ra trong hai mắt cô. Một tên du côn nhận thấy có gì không
ổn, hắn nói với cô lái xe: “Chạy chậm thôi, cô định làm gì thế hả?”. Tên du côn
tìm cách giằng lấy vô lăng, nhưng chiếc xe bus lao ra ngoài vực như mũi tên bật
khỏi cây cung. Hôm sau, báo địa phương loan tin một tai nạn bi thảm xảy ra ở
vùng “Phục Hổ Sơn”. Một chiếc xe cỡ trung rơi xuống vực, tài xế và 13 hành
khách đều thiệt mạng.
Người đàn ông đã bị đuổi xuống
xe đọc tờ báo và khóc. Không ai biết ông khóc cái gì và vì sao mà khóc!
( Nguồn : trang Đại Kỷ Nguyên 2019 )
II.LỜI BÀN
Lời bàn 1: Đây là một câu chuyện rất lạ, vì không ghi xuất xứ cụ thể, tên tác
giả, thậm chí không có cả tên nhân vật. Bản Việt ngữ thượng dẫn có lẽ dịch từ
nguyên bản Trung văn có tựa đề Phục Hổ
Sơn xa họa trên zhihu.com (Tai
nạn xe trên núi Phục Hổ). Một điều rất lạ là cả trong nguyên văn và bản dịch
(tiêu đề Chuyến xe định mệnh) chỉ có
duy nhất một địa danh Phục Hổ Sơn (khá mơ hồ) thế mà tôi tra cứu trên Google.map
lại thấy có đến ba ngọn núi Phục Hổ Sơn ở Trung Quốc (một ở vùng Vũ Hán thuộc tỉnh
Hồ Bắc, một ở huyện Ích Dương tỉnh Hồ Nam và một ở huyện Sơn Dương tỉnh Thiểm
Tây)!
Hãng phim COLORDANCE phục dựng một cuốn phim ngắn nhan đề BUS 44 và ghi chú dựa trên một câu truyện có thật với ê-kíp làm phim, dàn diễn viên đều là người Hồng Kông nhưng lấy toàn cảnh Trung Quốc, lời thoại bằng tiếng Trung có phụ đề tiếng Anh và tiếng Hàn ( Xem YouTube – BUS 44 ) .
( Phần đầu trình làng phim đã đạt giải đặc biệt quan trọng của Ban giám khảo trong liên hoan phim Venice 2001 và những phần thưởng lớn khác liên tục trong ba liên hoan phim Sudance, Cannes và Florida 2002 ) .
Một điều lạ nữa là cuốn phim ngắn phục dựng đạt nhiều phần thưởng này của đạo diễn Ngũ Sĩ Hiền ( Dayyán Eng ) không trung thực với nguyên bản truyện ở năm diễn biến :
– Nhân vật phụ rất quan trọng trong câu truyện là một người đàn ông trung niên nom yếu ớt thì trong phim phục dựng là một chàng người trẻ tuổi hình dáng thư sinh nhưng còn khỏe mạnh và anh này đón xe dọc đường chứ không xuất hiện trên xe ngay từ đầu như nguyên bản .
- Trong nguyên bản, ba tên du côn cũng có mặt trên xe ngay từ đầu chứ không phải chỉ hai tên dàn
dựng vụ tai nạn để lên xe dọc đường sau chàng thanh niên và chúng chỉ chủ ý giở
trò đồi bại ngay với cô tài xế xinh đẹp chứ không hề đánh đập để cướp tiền hành
khách trước đó rồi trước khi xuống xe, bất ngờ
thấy cô tài xế xinh đẹp mới động
dã tâm như trong phim BUS 44. - Một tình tiết sai biệt khác là khi ba tên côn
đồ bắt đầu giở trò và cô lái xe kêu cứu thì người đàn ông trung niên nom yếu ớt tiến lên
yêu cầu ba tên du côn dừng tay; nhưng ông đã bị chúng đánh đập và bất lực ở
lại trên xe chứ không phải là chàng thanh niên lao theo hai tên côn đồ xuống xe
để cứu cô gái và bị chúng đánh, đâm tóe máu phải nằm lại bên đường như phim tái
hiện. - Tình tiết khác đặc biệt quan trọng là sau khi
hãm hiếp cô lái xe, hai tên côn đồ trong phim bỏ chạy về phía sâu trong núi,
nghĩa là chúng thoát chết; còn trong nguyên bản, ba tên du côn cùng trở lên xe với
cô tài xế và cười đắc ý để sau đó cùng chết chùm với đám hành khách khi xe lao
xuống vực.
– Chi
tiết cuối cùng cũng không kém phần quan trọng là trong nguyên bản kể: Hôm sau, báo địa phương loan tin một tai nạn bi thảm xảy ra ở
vùng “Phục Hổ Sơn”. Một chiếc xe cỡ trung rơi xuống vực, tài xế và 13 hành
khách đều thiệt mạng.
Người đàn ông đã bị đuổi
xuống xe đọc tờ báo và khóc. Không ai biết ông khóc cái gì và vì sao mà
khóc!
Trong khi, phần cuối phim lại là diễn biến khác : chàng người trẻ tuổi sau khi bị cô lái xe phủ nhận lên xe đã đón một chiếc xe jepp đi nhờ ngay sau đó và tận mắt tận mắt chứng kiến hậu quả thảm khốc của vụ tai nạn đáng tiếc rồi nở một nụ cười bí hiểm .
Tôi phân biệt khá dài dòng năm chi tiết cụ thể khác nhau giữa nguyên bản và phim phục dựng như vậy ( chưa kể còn nhiều dị bản khác ) để thấy rằng đây là một câu truyện lạ về nguồn gốc nguồn gốc : Tác giả là ai ? Nếu là câu truyện thật, sao lại để phái sinh nhiều dị bản như thế mà không cải chính ? Tác giả người nước nào ? Sao chỉ để lộ tên một địa điểm Phục Hổ Sơn mơ hồ ?
Nếu chỉ địa thế căn cứ vào những cụ thể hiển nhiên trên, người đọc hoàn toàn có thể hấp tấp vội vàng phán đoán câu truyện thật xảy ra trên chuyến xe bus số hiệu 44 ở địa phận núi Phục Hổ Sơn trong vùng Vũ Hán thuộc tỉnh Hồ Bắc Trung Quốc .
Nhưng yếu tố không hề đơn thuần như vậy. Trong quy trình tầm nguyên, tôi lại đọc được trên trang của một blogger người Đài Loan có nickname Duyệt Độc Nhân ( Người đọc hiểu nghĩa sách ) nguyên bản Hoa văn câu truyện này với nhan đề NHÂN TÂM ( Lòng người ), có ghi tác giả Dật danh ( cũng như khuyết danh : không có tên ). Trong câu truyện NHÂN TÂM này, tôi phát hiện một chi tiết cụ thể mới : chiếc xe bus ( không có số hiệu ) chạy trên Bàn Sơn công lộ ( quốc lộ Bàn Sơn ). Nhưng khi tra ngược trở lại thì trên cả ba map Hồ Bắc, Hồ Nam và Thiểm Tây, lại không có quốc lộ nào mang tên Bàn Sơn !
Như vậy, câu truyện CHUYẾN XE ĐỊNH MỆNH không chắc như đinh đã xảy ra trên chiếc xe bus 44 và trên đèo Phục Hổ Sơn ở vùng Vũ Hán Trung Quốc .
Tôi đem nỗi do dự về sự rắc rối và bất nhất này hỏi một anh bạn người Hoa thì được nghe anh vấn đáp rằng anh đã đọc trên một tờ báo nào đó câu truyện này xảy ra vào năm 1999 ở Ấn Độ ( Tiếc rằng anh đã quên hẳn tên tờ báo nên không hề truy nguyên một cách tường tận được ) .
Xâu chuỗi hàng loạt những cụ thể trên một cách khách quan, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể tạm phỏng đoán rằng : câu truyện này hoàn toàn có thể thật sự xảy ra ở Trung Quốc, cũng hoàn toàn có thể xảy ra ở Ấn Độ hoặc xảy ra tại một nước nào đó có nhiều núi đèo. Hoặc dựa trên câu truyện chỉ có một phần thực sự ( giả dụ có một vụ hiếp dâm nữ tài xế xe khách mà hành khách không ai can thiệp hoặc vụ một chiếc xe khách do một nữ tài xế xinh đẹp bị tai nạn thương tâm lật đèo gây chấn động dư luận ), một văn sĩ Đài Loan tài danh nào đó cố ý giấu tên hư cấu thêm diễn biến cô lái xe quyết định hành động tự tử cùng đám hành khách ( hoặc ngược lại ) rồi đặt vào toàn cảnh Trung Quốc ( một xã hội vô cảm tiêu biểu vượt trội bậc nhất quốc tế lúc bấy giờ ) để Hồng Kông dựng phim nhằm mục đích gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh toàn quả đât ?
Những phỏng đoán này hoàn toàn có thể sai vì nguồn gốc lạ lùng đến huyền bí của câu truyện. Nó lạ lùng đến nỗi 1 số ít bạn đọc phản hồi rằng câu truyện này không có thật, nó chỉ mang đặc thù truyền kỳ ( chuyện kỳ lạ lưu truyền trong nhân gian ), thậm chí còn bao trùm sắc tố liêu trai như những câu truyện ma quái hoang đường trong Liêu trai chí dị ( tên cũ là Quỷ hồ truyện – chuyện kể về ma quỷ và hồ tinh ) của Bồ Tùng Linh, mặc dầu nhân vật trong truyện toàn là người, chẳng có ma quỷ nào !
Dù thế nào, nguồn gốc càng lạ lùng bao nhiêu của câu truyện càng lôi cuốn, mê hoặc tất cả chúng ta đi sâu vào nội dung của nó bấy nhiêu .
Lời
bàn 2 : Đây là một
câu chuyện có chủ đề nội dung rất độc, độc hiểu theo nghĩa toàn diện nhất:
vừa độc đáo (có một không hai), vừa tàn độc nhất mà con người có thể nghĩ ra: Dĩ
độc trị độc, lấy oán báo oán; gieo gió gặt bão, tức thì, nhãn tiền một cách quyết
liệt, dứt khoát không do dự.
- Về cái chết độc địa của ba tên côn đồ, chúng
ta chắc không cần phải bàn nhiều. Chúng ỷ mạnh hiếp yếu, ngang nhiên giữa thanh
thiên bạch nhật hãm hiếp một cô gái xinh đẹp và yếu đuối. Phần CON thú tính
trong chúng chiếm hết phần NGƯỜI có nhân tính. Chúng là lũ súc sinh hạ đẳng. Chúng
không chỉ đáng chết thảm dưới vực sâu mà còn phải xuống chín tầng địa ngục và
rơi vào những vạc dầu sôi mới đền được những tội lỗi tày trời của chúng! - Còn cái chết tàn độc của đám hành khách trên
xe? Họ cũng xứng đáng với cái chết thảm thương vì sự bạc nhược và ích kỷ. Mười
con người trên xe hoàn toàn khiếp sợ trước ba tên côn đồ (dù có hung
khí), chỉ để cho một người đàn ông trung niên yếu đuối chống cự để can thiệp một
cách tội nghiệp, còn họ chỉ giương mắt ếch ngồi nhìn! Họ vô cảm đến nỗi làm tôi
liên tưởng đến đám dân làng Vũ Đại trong truyện Chí Phèo của Nam Cao. Cứ để mặc cho thằng Chí tha hồ chửi cha thiên
hạ, thầm nghĩ rằng hắn không chửi cha mình là được! Sau đó họ còn ích kỷ đồng
loạt nhao nhao phản đối người đàn ông trung niên cố tình ở lại trên xe, thay
nhau xô đẩy rồi vứt hành lý của người hành khách lương thiện xuống xe để xe mau
tái khởi hành đưa họ sớm trở về “làng Vũ Đại” của mình (trong phim, chính cô tài
xế vứt cái xách của anh thanh niên xuống xe). Trước cái ác, họ thu mình lại như
con giun, cái kiến nhưng trước cái thiên lương, họ phùng mang trợn má như loài
rắn độc hổ mang; chưa kể họ còn vô cảm bình thản cười cợt trước sự “thất thế” của
người đàn ông trung niên đại diện cho lương tri cô độc. Họ xứng đáng mau về chốn âm ty, nơi của những linh
hồn không có trái tim! - Chúng ta sẽ bàn nhiều về cái chết độc đáo lạ kỳ
của cô lái xe xinh đẹp.
Sau khi chịu nhục, cô trở về xe với áo quần và tóc tai tơi tả, sẵn sàng chuẩn bị cầm lái rồi vuốt lại tóc tai và vặn radio lên hết cỡ … Tình tiết này khiến tất cả chúng ta lầm tưởng cô cắn răng nuốt hận cam chịu số phận tủi nhục và xấu số để gắng gượng mà sống, nhưng diễn biến tiếp theo : Gương mặt cô lái xe bình thản, hai bàn tay giữ chặt vô lăng. Nước mắt trào ra trong hai mắt cô thì linh tính báo trước cho tất cả chúng ta một hành vi khác thường và kinh khủng sẽ xảy ra : cô tăng cường để chiếc xe bus lao ra ngoài vực như mũi tên bật khỏi cây cung .
Bạn đọc hoàn toàn có thể rất hãi hùng nhưng tôi bàng hoàng mê mệt trước hình ảnh so sánh tuyệt vời chiếc xe bus lao ra ngoài vực như mũi tên bật khỏi cây cung. Hình ảnh này đặc tả thái độ kinh khủng một mất một còn, không đội trời chung giữa cái thiện và cái ác, giữa quyết tâm chết vinh hơn sống nhục của cô tài xế, giữa lương tâm quả đât và dã tâm của lũ thú đội lốt người. Bạn đọc hoàn toàn có thể xúc động vô cùng trước cái chết thương tâm của cô lái xe xinh đẹp nhưng tôi tâm phục rợn người trước sự quyết tử ( còn từ nào xứng danh hơn ) của một thế lực yếu ớt và đơn độc để tự khẳng định chắc chắn mình làm chủ game show, trọn vẹn thắng thế trước số đông lũ ác ôn và đám người vô cảm .
– Chỉ còn một đốm lửa thiên lương nhỏ nhoi khác đang sống sót le lói : Người đàn ông đã bị đuổi xuống xe đọc tờ báo và khóc. Không ai biết ông khóc cái gì và vì sao mà khóc ! ( Thay vì nụ cười tuy bí hiểm, khó hiểu nhưng ý niệm thỏa mãn nhu cầu rất tầm thường của anh người trẻ tuổi trong phim ) .
Tác giả dật danh ( dấu tên ) kĩ năng kể câu truyện đơn sơ ( nghe thông thường như một bài báo ) nhưng rực rỡ này đã khéo đặt một câu hỏi đồng thời là một câu cảm tu từ Không ai biết ông khóc cái gì và vì sao mà khóc !
Chắc những bạn cùng tôi có cùng tâm lý rằng : trước hết ông khóc vì cảm thương cho số phận xấu số của cô lái xe tài sắc, thứ đến ông khóc cho sự bất lực và vô dụng của mình ; lực bất tòng tâm vì không còn đủ sức khỏe thể chất để can ngăn hay không kinh khủng hô hào mọi người cùng ra tay chống lại bọn côn đồ … Bạn biết không, tôi còn nghĩ rằng ông khóc vì trên đời này sao còn người độc ác và ích kỷ thế ; và tại sao ông không chết cùng cô gái cho đỡ cắn rứt lương tâm ? Ông khóc vì tự thương mình sẽ còn liên tục sống cô độc như ốc đảo giữa cái ác đang cuồn cuộn tràn ngập như sóng dữ giữa biển bờ vô cảm .
Lời bàn 3 : Câu chuyện CHUYẾN XE ĐỊNH MỆNH là một câu chuyện rất nhân văn và gợi nhiều
liên tưởng.
Đây là một câu truyện lạ độc nhưng rất đời thường, dính dáng thiết thân đến đời sống của mỗi tất cả chúng ta. Tôi thấy rõ mồn một hình bóng tôi, hình bóng bè bạn tôi, hình bóng đồng bào tôi và cả hình tượng Mẹ Nước Ta tươi đẹp lồng lộng của toàn bộ tất cả chúng ta trong câu truyện nhân văn bi tráng này .
Chúng ta là đám hành khách bạc nhược trên chuyến xe định mệnh lịch sử vẻ vang không số hiệu. Chúng ta chiếm số đông ( gồm 10 người, không tính người đàn ông trung niên – hay gần trăm triệu người trong trong thực tiễn ) thế mà tất cả chúng ta để cho bọn côn đồ tự do giữa ban ngày ngang nhiên hãm hiếp cô tài xế xinh đẹp mà tôi liên tưởng đến hình tượng Mẹ Nước Ta thân yêu của tất cả chúng ta. Chúng chỉ có ba tên ( hay mười tên cùng với lũ lâu la bộ hạ gần năm triệu người của chúng ? ) thay nhau hãm hiếp Mẹ Nước Ta không riêng gì trong một giờ mà đằng đẵng gần một trăm năm mà tất cả chúng ta lúng túng trước đấm đá bạo lực hoặc tất cả chúng ta ích kỷ sợ tổn hại đến bản thân, vợ con và mái ấm gia đình mình mà không hề lên tiếng hay hành vi. Chúng ta lặng lẽ như lũ cừu và im như thóc trước tiếng thét hãi hùng của Mẹ Nước Ta. Chúng ta không thấy gì và chẳng nghe được gì ư ? Chúng ta vô can ư ? Chúng ta vô tội ư ? Chúng ta thấy và biết hết nhưng tất cả chúng ta run và … Chúng ta vô số tội. Chúng ta chẳng khác gì đám dân làng Vũ Đại mê muội ngày nào đang vô cảm nhìn hai thằng Chí Phèo cùng Bá Kiến diễn trò lưu manh thời đại trên thân thể xác xơ, tơi tả của Mẹ Nước Ta .
Trong nước, cách đây hơn 90 năm, Tản Đà đã phê phán :
Cũng bởi thằng dân ngu quá lợn
Cho nên quân nó dễ làm quan ( An Nam tạp chí, 1927 )
Ngu bằng lợn hay ngu như bò đã bị đám thăm quan ô lại đè đầu cưỡi cổ rồi, đáng làm nô lệ cho ngoại bang rồi .
Ngu hơn heo chỉ có nước rủ nhau cùng xuống vực thẳm mà thôi !
Ngoài nước, Napoléon Bonapâtre đại đế một thời oanh liệt cùng thảm bại đã từng chua xót : Xã hội phải chìm đắm trong đau khổ không phải vì tội ác của kẻ xấu mà vì sự lạng lẽ của những người tốt .
Martin Luther King, nhà hoạt động giải trí nhân quyền chịu quyết tử còn đau đớn hơn : Trong quốc tế này, tất cả chúng ta không chỉ xót xa vì những hành vi và lời nói của kẻ xấu mà còn cả vì sự im re đáng sợ của người tốt .
Bạn nghĩ gì ?
Lời bàn cuối : Cô tài xế
xinh đẹp trong Chuyến xe định mệnh
không những làm tôi liên tưởng đến Mẹ Việt Nam mà còn liên tưởng đến Mẹ Trái Đất.
Nhân loại đang vô tâm tàn phá môi trường sống, làm cho Mẹ Trái đất xác xơ không
còn manh giáp. Nếu anh bắn quá khứ bằng
súng lục thì tương lai sẽ bắn anh bằng đại bác (Rasul G. Gamzatov- nhà thơ
Daghestan). Chúng ta đã bắn quá khứ bằng súng lục, đang bắn hiện tại bằng đại
bác thì tương lai sẽ hủy diệt chúng ta bằng bom hạt nhân cùng ngày tận thế.
Một anh bạn thân bảo tôi : Tận thế đâu mà tận thế ! Thiên hạ đang đua nhau đổ xô lên sao Hỏa để sẵn sàng chuẩn bị cho một cuộc di cư ồ ạt quả đât lên hành tinh mới để tạo dựng một quốc tế mới đó thôi .
- Này anh bạn thân mến và nhân loại đáng thương
ơi! Chúng ta đổ bộ lên sao Hỏa để làm gì bằng chiếc phi thuyền hiện đại và tối
tân mang tên VÔ CẢM ?
NGUYỄN VĂN CAM – Đà Lạt, 12-9-2019
Share this:
Thích bài này:
Thích
Đang tải …
