Hồ Bắc (tiếng Trung: 湖北; bính âm: Húběi (trợ giúp·thông tin), tiếng Vũ Hán: Hŭbě) là một tỉnh ở miền trung của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Giản xưng chính thức của tỉnh Hồ Bắc là “Ngạc” (鄂), lấy theo tên một nước chư hầu thời xưa, sau trở thành đất thuộc nước Sở và Nhà Tần, nay nằm ở phía đông của tỉnh. Tên Hồ Bắc ám chỉ về vị trí của tỉnh này nằm ở phía bắc của hồ Động Đình.[1] Giản xưng không chính thức của Hồ Bắc là Sở (楚), gọi theo nước Sở hùng mạnh ở đây vào thời Xuân Thu Chiến Quốc.
Năm 2018, Hồ Bắc là tỉnh đông thứ chín về số dân, đứng thứ bảy về kinh tế tài chính Trung Quốc với 59 triệu dân, tương tự với Ý [ 2 ] và GDP đạt 3.937 tỉ NDT ( 594,9 tỉ USD ) tương ứng với Ba Lan. [ 3 ]Hồ Bắc giáp với Hà Nam về phía bắc, An Huy về phía đông, Giang Tây về phía đông nam, Hồ Nam về phía nam, Trùng Khánh về phía tây, và Thiểm Tây về phía tây bắc. Tỉnh này có đập Tam Hiệp vào hàng lớn nhất quốc tế tại Nghi Xương ở phía tây .
Tỉnh Hồ Bắc từng là tâm điểm của đại dịch COVID-19 tại Trung Quốc.
Bạn đang đọc: Hồ Bắc – Wikipedia tiếng Việt
Hồ Bắc có một lịch sử dân tộc lâu bền hơn, khi khai thác khảo cổ tại Vân huyện, người ta đã phát hiện ra hóa thạch của người Vân Dương ( 郧阳人 ) và người Trường Dương ( 长阳人 ) thời viễn cổ. Tại di chỉ văn hóa truyền thống Khuất Gia Lĩnh ( 屈家嶺文化 ) đã phát hiện được một số lượng lớn những công cụ bằng đá và đồ gốm thời đại đồ đá mới, phản ánh nền nông nghiệp, đánh bắt cá cá, săn bắn, thủ công nghiệp của khu vực đã có sự tăng trưởng đáng kể. Từ thời nhà Hạ, văn minh Cafe Trung Nguyên đã có ảnh hưởng tác động đến vùng đồng bằng Giang Hán. Đến thời nhà Thương, Hồ Bắc đã được sáp nhập vào cương vực Trung Quốc. Thời Tây Chu, trên địa phận Hồ Bắc là chủ quyền lãnh thổ của nhiều tiểu quốc chư hầu, hoàn toàn có thể kể đến là Ngạc, Đặng, Quyền, Nhược ( 鄀 ), Tùy ( 隨 ), Tằng ( 曾 ), La ( 罗 ), Vân ( 郧 ), Lại ( 赖 ), Dong ( 庸 ), Đường ( 唐 ), Quân ( 麇 ), Đam ( 聃 ). Đến thời Xuân Thu ( 770 TCN – 476 TCN ), nước Sở nguyên ở Hà Nam ngày này trở nên vững mạnh, từ từ thôn tính những nước khác ở phương nam. Đến khoảng chừng cuối thế kỷ thứ VIII-đầu thế kỷ thứ VII, nước Sở đã dời quốc đô từ Đan Dương ( 丹阳, nay thuộc Tích Xuyên của Hà Nam ), đến Dĩnh ( 郢, nay thuộc Dĩnh Châu của Hồ Bắc ) ; Dĩnh vẫn vị thế là quốc đô nước Sở cho đến năm 278 TCN. Nước Sở đã góp thêm phần lan rộng ra nền văn minh Nước Trung Hoa xuống phía nam tuy nhiên cũng có nhiều nét văn hóa truyền thống độc lạ. Từ lưu vực Trường Giang, Sở liên tục lan rộng ra chủ quyền lãnh thổ lên bình nguyên Hoa Bắc. Sở Trang Vương là một trong Ngũ Bá thời Xuân Thu .Đến thời Chiến Quốc ( 475 TCN – 221 TCN ), Sở là một trong Chiến Quốc thất hùng. Theo thời hạn, nước Sở và nước Tần trở thành hai nước có chủ quyền lãnh thổ to lớn nhất. Trong những cuộc cuộc chiến tranh giữa Sở và Tần, Sở đã để mất nhiều đất đai, tiên phong là tầm tác động ảnh hưởng tại bồn địa Tứ Xuyên, đến năm 278 TCN, thì để mất vùng chủ quyền lãnh thổ lõi là tỉnh Hồ Bắc lúc bấy giờ và phải dời quốc đô khỏi đất Dĩnh. Sở sau đó triệt thoái về phía đông tuy nhiên đã bị Tần hủy hoại trọn vẹn vào năm 223 TCN .
Một phục trang lễ nghi bằng tơ lụa với những chi tiết cụ thể thêu từ thế kỷ thứ IV TCN, được tìm thấy tại lăng mộ thời Chu ở Mã Sơn, Giang Lăng, Hồ BắcSau khi Tần thống nhất Trung Quốc, nếu muốn đi xuống phía nam cần qua Hồ Bắc nên vùng đất này đã trở thành yếu đạo về giao thông vận tải, nhân khẩu mở màn ngày càng tăng. Các vùng đầm lầy tại Hồ Bắc đã được con người tiêu thoát nước để trở thành những vùng đất trồng trọt phì nhiêu. Nhà Tần cũng thiết lập những đơn vị chức năng quận huyện tại địa phận tỉnh Hồ Bắc lúc bấy giờ. Do kị húy của Tần Trang Tương Vương ( cha Tần Thủy Hoàng ), triều đình Nhà Tần đã đổi tên đất Sở thành ” Kinh ” ( 荆 ) .Sau đó, đến thời Nhà Hán, tại Hồ Bắc và Hồ Nam ngày này đã thiết lập nên Kinh châu, đôi lúc được gọi hợp lại thành ” Kinh Sở “. Thời kỳ cuối của Nhà Hán, tức đầu thế kỷ thứ III, Kinh châu do châu mục Lưu Biểu trấn giữ. Sau khi Lưu Biểu mất, Lưu Tông lên làm Kinh châu mục. Khi Tào Tháo đánh vào Kinh châu, Lưu Tông bèn ra hàng Tào Tháo. [ 4 ] Sau khi Tào Tháo thua trận Xích Bích, Lưu Bị lấy danh nghĩa tôn Lưu Kỳ làm thứ sử Kinh Châu [ 5 ] để đóng quân ở Kinh châu tăng trưởng lực lượng. Trong và sau trận Xích Bích, phía Đông Ngô tổn thất và tốn kém nhân lực hơn phía Lưu Bị nên không bằng lòng việc Lưu Bị chiếm mấy Q. Kinh châu, nhưng vì Lưu Kỳ là con Lưu Biểu – người quản lý cũ của Kinh châu – nhân danh làm chủ Kinh châu nên phía Tôn Quyền đành tạm đồng ý. Kinh châu thời Lưu Biểu nguyên có 7 Q., lúc đó cuộc chiến tranh qua lại giữa 3 phe Tào – Tôn – Lưu sau trận Xích Bích, mỗi bên còn giữ một phần : Lưu Bị có 4 Q. Linh Lăng, Quế Dương, Trường Sa, Vũ Lăng và 50% Q. Giang Hạ của Lưu Kỳ ( con cả Lưu Biểu ) ; Tôn Quyền chiếm được Giang Lăng, nửa Q. Giang Hạ và nửa Nam Q. ; Tào Tháo còn giữ lại Q. Nam Dương và nửa Nam Q.. Năm 209, khi Lưu Kỳ qua đời, cuộc tranh chấp Kinh châu giữa Tôn Quyền và Lưu Bị lại stress, Lưu Bị bị mang tiếng ” mượn ” Kinh châu lâu ngày không trả. Tháng 12 năm 211, từ Kinh châu, Lưu Bị đưa quân đi đánh Ích châu ( nay là Trùng Khánh và Tứ Xuyên ), Quan Vũ được giao ở lại giữ Kinh châu. Sau đó, trong khi Quan Vũ mải đánh Vu Cấm ( một tướng của Tào Tháo ) thì Tôn Quyền sai Lã Mông mang quân đánh úp Kinh châu. Trong vài thập kỉ sau đó, Kinh châu trọn vẹn do Đông Ngô nắm giữ .Đến thời Tây Tấn, những bộ lạc du mục phía bắc Trung Quốc nổi nên và đến đầu thế kỷ thứ IV đã xâm nhập vào Cafe Trung Nguyên, khởi đầu cho gần 300 năm Trung Quốc bị phân liệt. Trong thời hạn đó, phía bắc Trung Quốc là những vương quốc và triều đại của những dân tộc bản địa du mục ( tuy nhiên bị Hán hóa ở những mức độ khác nhau ), còn phía nam Trung Quốc do những triều đại của người Hán quản lý. Hồ Bắc thuộc miền Nam và nằm dưới quyền quản lý của Đông Tấn và những Nam triều. Sau loạn Hầu Cảnh, vào tháng 11 năm 552, Tiêu Dịch đã xưng đế ở Giang Lăng, tức Lương Nguyên Đế. Tuy nhiên, sau đó đại quân Tây Ngụy đã chiếm được Giang Lăng, bắt sống những tướng cùng Lương Nguyên Đế, giao cho Tiêu Sát trông giữ và sau đó hành hình Lương Nguyên Đế cùng những tôn thất nước Lương tại đây. Bách tính Giang Lăng hơn 1 vạn người bị Tây Ngụy chia cho tướng sĩ làm nô lệ và bị dẫn hết về Quan Trung. Khi thành Giang Lăng bị vây hãm, Lương Nguyên Đế đã ra lệnh thiêu hủy 14 vạn quyển sách rất có giá trị, gây tổn thất cho kho tàng văn hóa truyền thống Trung Quốc. Tây Ngụy đem Giang Lăng giao cho Tiêu Sát coi giữ, sau đó Tiêu Sát xây dựng nước Hậu Lương, tức Lương Tuyên Đế, đóng đô ở Giang Lăng, thần phục nhà Tây Ngụy, sống sót cho đến năm 587 .Sau khi nhà Tùy thống nhất Trung Quốc, ngoại trừ khu vực phía tây-bắc và góc phía đông, tuyệt đại bộ phận Hồ Bắc lúc bấy giờ thuộc Kinh châu, gồm những Q. Nam, Di Lăng, Cạnh Lăng, Miện Dương, Thanh Giang, Tương Dương, Thung Lăng, Hán Giang, An Lục, Vĩnh An, Giang Hạ. Đến năm Khai Hoàng thứ 9 ( 589 ) thời Tùy Văn Đế, Giang Hạ Q. trong một thời hạn đã được đổi tên thành Ngạc Châu, sau đó Ngạc Châu trở thành tên trị sở của Q. này. Giản xưng ” Ngạc ” lúc bấy giờ của Hồ Bắc bắt nguồn từ đây .Sau khi Nhà Đường thay thế sửa chữa nhà Tùy vào năm 617, toàn nước được chia thành 10 đạo, tây bộ Hồ Bắc thuộc Sơn Nam Đông đạo còn đông bộ Hồ Bắc thuộc Hoài Nam đạo, đông nam bộ Hồ Bắc thuộc Giang Nam Tây đạo còn tây nam bộ của Hồ Bắc thuộc Kiềm Trung đạo. Trên địa phận Hồ Bắc khi đó có 15 châu. Về sau địa phận Hồ Bắc lúc bấy giờ bị phân loại giữa Sơn Nam Đông đạo tiết độ sứ, Kinh Nam tiết độ sứ và Vũ Xương tiết độ sứ. Trong khoảng chừng thời hạn này, Hồ Bắc đã trở thành một trong những khu vực đứng đầu về sản xuất ngũ cốc tại Trung Quốc. Sản xuất và mậu dịch trà, cam quýt và những sản vật khác tăng trưởng rất mạnh. Phát triển kinh tế tài chính cũng kéo theo sự tăng trưởng về văn hóa truyền thống, những thi nhân nổi tiếng đương thời như Lý Bạch, Đỗ Phủ, Bạch Cư Dị, Mạnh Hạo Nhiên, Sầm Than, Lục Vũ, Bì Nhật Hưu khi đi ngao du vùng Kinh Sở đã cho sinh ra nhiều thi thiên trang trọng .Thời Ngũ Đại Thập Quốc ( 907 – 960 ), bảy châu là Tương, Quân, Phòng, Tùy, Dĩnh, Phục, An tại Hồ Bắc thuộc quyền quản lý của Ngũ Đại ; còn những châu Hoàng, Kì, Ngạc thì bắt đầu thuộc nước Ngô, sau thuộc nước Nam Đường ; hai châu Hoàng, Kì về sau lại rơi vào tay triều Hậu Chu ; nước Nam Bình nằm ở khu vực Giang Lăng, chiếm cứ ba châu Kinh, Quy, Hạp ; riêng châu Thi thì thuộc Thục .Nhà Tống đã tái thống nhất Trung Quốc vào năm 982, sau đó đặt Kinh Hồ Bắc lộ ( giản xưng là Hồ Bắc lộ, tên gọi Hồ Bắc sinh ra từ đây ) tại đại bộ phận Hồ Bắc lúc bấy giờ, lộ này có những châu Ngạc, Phục, Hạp, Quy và Giang Lăng phủ, Đức An phủ, cùng với Kinh Môn quân, Hán Dương quân. Ở bắc bộ Hồ Bắc, triều đình thiết lập Kinh tây nam lộ, gồm những châu Tùy, Kim, Phòng, Quân, Dĩnh cùng Tương Dương phủ và Quang Hoa quân. Đông bộ Hồ Bắc lấy Trường Giang làm ranh giới, phía Bắc thuộc Hoài Nam Tây lộ, gồm hai châu Kì và Hoàng ; phía nam thuộc Giang tây nam lộ, gồm Hưng Quốc quân ; Thi châu ở tây bộ Hồ Bắc thuộc Quỳ Châu lộ. Đến cuối thời Bắc Tống, quân Kim Nữ Chân xâm nhập phương Bắc, chiến loạn xảy ra, cho nên vì thế có rất nhiều người đã di cư xuống phương Nam. Những di dân đem theo cả nền văn hóa truyền thống và kỹ thuật nông nghiệp tiên tiến và phát triển từ phương Bắc xuống, Hồ Bắc vì vậy dần trở nên phồn vinh, trở thành vùng sản xuất lương thực trọng điểm .Sau khi quân Mông Cổ tàn phá cả hai triều Kim, Tống và lập ra Nhà Nguyên, đã thiết lập những hành tỉnh làm đơn vị chức năng hành chính cấp một. Hồ Bắc khi đó bị phân loại giữa Hà Nam Giang Bắc đẳng xứ hành trung thư tỉnh ( 河南江北等处行中书省 ) và Hồ Quảng đẳng xứ hành trung thư tỉnh ( 湖广等处行中书省 ). Hồ Quảng hành tỉnh gồm có đông nam bộ Hồ Bắc và những tỉnh Hồ Nam, Quảng Tây, Hải Nam và góc tây nam của Quảng Đông lúc bấy giờ. Tại phần đông nam bộ Hồ Bắc, triều đình Nhà Nguyên đã thiết lập Vũ Xương lộ, Hưng Quốc lộ ( Dương Tân ) và Hán Dương phủ. Vũ Xương là thủ phủ của Hồ Quảng hành tỉnh, cũng là TT về nông sản của lưu vực Lưỡng Hồ. Đại bộ phận Hồ Bắc thuộc Hà Nam Giang Bắc hành tỉnh, trên địa phận có Tương Dương lộ, Hoàng Châu lộ, Kì Châu lộ, Hạp Châu lộ ( Nghi Xương ), Trung Hưng lộ ( Kinh Châu ) và những phủ Đức An, Miện Dương và An Lục ( Chung Tường ) .Thời Minh sơ, Hồ Bắc thuộc Hồ Quảng hành tỉnh. Về sau, triều đình chia toàn nước thành 13 bố chính sứ ti, hàng loạt Hồ Bắc lúc bấy giờ về cơ bản thuộc Hồ Quảng thừa tuyên bố chánh sử ti ( 湖广承宣布政使司 ), trị sở tại Giang Hạ ( nay là Vũ Xương thuộc Vũ Hán ). Trên địa phận Vũ Hán khi đó có những phủ Vũ Xương, Hán Dương, Hoàng Châu, Thừa Thiên, Đức An, Kinh Châu, Tương Dương và Vân Dương. Thời Minh mạt, sau khi Hán Thủy đổi dòng, tại Hồ Bắc đã hình thành nên những thành trấn thương nghiệp mới nổi Hán Khẩu tại vùng bờ lõm phía bắc của dòng chảy mới, lôi cuốn 1 số ít lớn bang thương nhân từ Huy Châu, Sơn Tây, Giang Tây đến kinh doanh thương mại muối, trà, gỗ, thuốc chữa bệnh và những loại sản phẩm khác. Khu đô thị ven bờ bắc Hán Thủy trải dài 20 lý, là một trong tứ đại danh trấn đương thời .
Bản đồ tô giới những nước Anh, Đức, Nga, Pháp, Nhật tại Hán KhẩuNăm Khang Hi thứ 3 ( 1664 ) thời Nhà Thanh, Hồ Quảng bố chính sứ ti được phân thành tả và hữu bố chính sứ ti, đến năm Khang Hi thứ 6 ( 1667 ), Hồ Quảng tả và hữu bố chính sử ti đổi tên thành Hồ Bắc bố chính sứ ti và Hồ Nam bố chính sứ ti. Hồ Bắc và Hồ Nam không thay đổi về ranh giới và tên gọi từ đó. Hồ Bắc đặt trị sở tại Vũ Xương. Thời Thanh, bắt đầu tỉnh Hồ Bắc được phân thành 8 phủ là Vũ Xương, Hán Dương, Hoàng Châu, An Lục, Đức An, Kinh Châu, Tương Dương, Vân Dương, đến cuối thời Thành thì tỉnh Hồ Bắc tổng số có 10 phủ là Vũ Xương, Hán Dương, Kinh Châu, Tương Dương, Hoàng Châu, An Lục, Đức An, Vân Xương, Nghi Xương, Thi Nam và Kinh Môn trực lệ châu .Năm 1860, Chiến tranh Nha phiến lần thứ hai kết thúc, tư bản ngoại bang đổ vào những khu vực ven Trường Giang, Hán Khẩu trở thành một thương cảng hiệp ước, theo đó thiếp lập tô giới Anh tại Hán Khẩu ở hạ du thị xã cũ. Từ năm 1895 đến 1898, lại liên tục thiết lập tô giới Đức tại Hán Khẩu, tô giới Nga tại Hán Khẩu, tô giới Pháp tại Hán Khẩu, tô giới Nhật tại Hán Khẩu. Ngoài ra, vào những năm 1877 và 1896, Nghi Xương và Sa Thị cũng trở thành những thương cảng hiệp ước .Trong cùng thời kỳ đó, Dương Vụ hoạt động ( 洋务运动, nghĩa là trào lưu Tây hóa ) đã nổi lên, tổng đốc Hồ Quảng Trương Chi Động khi nhậm chức đến Hồ Bắc đã cho thiết lập một số lượng lớn những nhà máy sản xuất theo kiểu Tây, như xưởng luyện thép Hán Dương, xưởng công binh Hán Dương. Ông cũng đã xây dựng Xưởng dệt tứ cục Hồ Bắc gồm có dệt vải, kéo sợi, ươm tơ, chế biến gai. Ông còn lập kế hoạch thiết kế xây dựng đường tàu Lô Hán ( sau đổi tên là Kinh Hán, thiết kế xây dựng từ năm 1896, hoàn thành xong năm 1905 ) thông suốt hai miền nam bắc. Hồ Bắc trở thành một trong những tỉnh công nghiệp hầu hết của Trung Quốc .
Thời Nước Trung Hoa Dân Quốc[sửa|sửa mã nguồn]
Thời kỳ Trung Hoa Dân Quốc, Hồ Bắc không có nhiều biến hóa về mặt hành chính tổng thể và toàn diện, những phủ, châu và thính đều được chuyển thành huyện. Đến năm 1949, Hồ Bắc có 1 thị ( Vũ Xương ), 8 khu đốc sát hành chính, 69 huyện. Hán Khẩu khi thì là một thành phố thuộc tỉnh, khi thì là một thành phố đặc biệt quan trọng thường trực cơ quan chính phủ TW. Từ năm 1927 trở đi, Cộng sản đảng mở màn triển khai cách mạng vũ trang, thiết lập những chính quyền sở tại Xô viết. Đầu năm 1927, một thời hạn ngắn trước khi Tưởng Giới Thạch chiếm giữ được Thượng Hải và chuyển Hà Nội Thủ Đô về Nam Kinh, phe cánh tả trong Quốc Dân đảng Uông Tinh Vệ đã công bố Thành Phố Hà Nội của chính quyền sở tại Dân quốc là Vũ Hán. Trong khi nỗ lực chỉ huy chính phủ nước nhà từ Vũ Hán, Uông đã cộng tác ngặt nghèo với những nhân vật cộng sản số 1, gồm có Mao Trạch Đông, Trần Độc Tú, và Mikhail Markovich Borodin. Tưởng Giới Thạch chiếm được Thượng Hải vào tháng 4 năm 1927, và mở màn một cuộc đàn áp đẫm máu so với cộng sản gọi là thanh đảng. Trong vòng vài tuần lễ Tưởng đàn áp cộng sản tại Thượng Hải, chính phủ nước nhà cánh tả của Uông đã bị một quân phiệt link với Quốc Dân đảng tiến công và bị tan rã, điều này đã khiến Tưởng Giới Thạch trở thành chỉ huy hợp pháp duy nhất của Trung Hoa Dân quốc. Trong Chiến tranh quốc tế thứ hai, nửa phía đông của Hồ Bắc bị quân Nhật xâm lăng trong khi nửa phía tây vẫn nằm trong tay những lực lượng Trung Quốc .
Thời Cộng hòa Nhân dân Nước Trung Hoa[sửa|sửa mã nguồn]
Đường hầm trong khu công trình 131, được xây vào cuối thập niên 1960 và đầu thập niên 1970Trong Cách mạng Văn hóa, Vũ Hán là một trong những trọng điểm hoạt động giải trí của Hồng vệ binh. Do lo lắng hoàn toàn có thể xảy ra cuộc chiến tranh hạt nhân trong thời gian những xung đột biên giới Trung-Xô vào cuối thập niên 1960, chính quyền sở tại Trung Quốc khi đó đã lựa chọn Hàm Ninh làm nơi để kiến thiết xây dựng khu công trình 131, tên gọi ” 131 ” này là do nó được quyết định hành động kiến thiết xây dựng vào ngày 31 tháng 1 năm 1969. Hệ thống đường hầm được thường thuật là dài 456 mét, và có ngân sách kiến thiết xây dựng là 130 triệu NDT với mục tiêu sẽ trở thành TT đầu não của quốc gia khi cuộc chiến tranh hạt nhân xảy ra. Hồ Bắc nói chung và Vũ Hán nói riêng đã phải hứng chịu tác động ảnh hưởng nặng nề của những trận lụt Trường Giang vào năm 1954. Sau đó, những dự án Bất Động Sản xây đập quy mô lớn đã được tiến hành, đập Cát Châu Bá ( 葛洲坝 ) trên Trường Giang đã khởi đầu được thiết kế xây dựng từ năm 1970 và triển khai xong vào năm 1988 ; việc kiến thiết xây dựng đập Tam Hiệp ở xa hơn về thượng nguồn đã khởi đầu vào năm 1993 và ngoại trừ thang nâng tàu, đập này đã triển khai xong với khá đầy đủ công dụng vào tháng 4 năm 2012. [ 6 ] [ 7 ] Công trình đập Tam Hiệp đã khiến 1,3 triệu dân cư phải di tán, nó trị giá 60 tỷ USD và là khu công trình thủy điện lớn nhất quốc tế. [ 8 ]
Trường Giang chảy qua Tây Lương Hiệp tại Tỉ QuyHồ Bắc thuộc khu vực Hoa Trung, do nằm ở phía nam giới tuyến ” Tần Lĩnh – Hoài Hà ” nên Hồ Bắc thuộc miền Nam Trung Quốc. Đồng bằng Giang Hán chiếm hầu hết trung bộ và đông bộ của Hồ Bắc, cùng với đồng bằng hồ Động Đình của Hồ Nam tạo thành một dải đồng bằng thống nhất. Trên vùng tây bộ và những vùng giáp ranh của Hồ Bắc thì có địa hình nhiều đồi núi hơn. phía tây Hồ Bắc, gần như là theo thứ tự từ bắc xuống nam, là những dãy Vũ Đang Sơn, Kinh Sơn ( 荆山 ), Đại Ba Sơn ( 大巴山 ), Vu Hiệp ( 巫峡 ). Dãy Đại Biệt Sơn nằm ở phía đông bắc đồng bằng Giang Hán, tại vùng giáp giới giữa Hồ Bắc với hai tỉnh Hà Nam và An Huy. Dãy Đồng Bách Sơn ( 桐柏山 ) nằm ở phía bắc, trên ranh giới giữa Hồ Bắc và Hà Nam. Ở phía đông nam, dãy Mạc Phụ Sơn ( 幕阜山 ) tạo thành ranh giới giữa Hồ Bắc và Giang Tây. Đỉnh cao nhất tại Hồ Bắc là đỉnh Thần Nông ( 神农顶 ) với cao độ 3.105 m thuộc Đại Biệt Sơn và nằm trên địa phận của lâm khu Thần Nông Giá. Núi non chiếm 55,5 % diện tích quy hoạnh toàn tỉnh, vùng gò đồi và đồng ruộng chân đồi chiếm 24,5 %, vùng đồng bằng và hồ chiếm 20 % .Hai sông lớn tại Hồ Bắc là Trường Giang và phụ lưu tả ngạn của nó là Hán Thủy, đồng bằng Hán Thủy lấy theo tên của hai con sông này. Trường Giang tiến vào Hồ Bắc từ phía tây qua Tam Hiệp, tổng chiều dài đoạn chảy qua Hồ Bắc là 1061 km ; nửa phía đông của Tam Hiệp, tức Tây Lăng Hiệp ( 西陵峡 ) và một phần Vu Hiệp, nằm ở tây bộ của Hồ Bắc, trong khi nửa phía tây của Tam Hiệp thuộc về Trùng Khánh. Hán Thủy tiến vào Hồ Bắc từ tây-bắc, đoạn chảy qua Hồ Bắc dài 878 km. Sau khi chảy qua một đoạn lớn trên địa phận Hồ Bắc, hai sông này hợp dòng tại tỉnh lị Vũ Hán. Trường Giang chảy dọc theo chiều đông-tây của tỉnh, Hồ Bắc nằm ở cả hai bên sông ngoài một đoạn khi sông tạo thành ranh giới tự nhiên giữa Hồ Nam và Hồ Bắc. Trong số những chi lưu nổi tiếng của Trường Giang, có suối Thần Nông ( 神农溪 ), tuy nhiên nó đã bị ảnh hưởng tác động từ khu công trình đập Tam Hiệp ; sông Thanh ( 清江 ), một tuyến thủy đạo chính ở tây nam Hồ Bắc ; sông Hoàng Bách ( 黄柏河 ) gần Nghĩa Xương ; và Phú Thủy ( 富水 ) ở phía đông nam tỉnh .
Có hàng nghìn hồ nước nằm rải rác tại vùng đồng bằng Giang Hán của Hồ Bắc, vì thế tỉnh còn có biệt hiệu là “vùng hồ Hoa Trung” (华中屋脊). Các hồ lớn nhất trong số đó là hồ Lương Tử (梁子湖; 304,3 km²) và Hồng Hồ (洪湖, 348 km²). Nhiều đập thủy điện đã tạo nên các hồ chứa lớn, lớn nhất trong số đó là hồ chứa Đan Giang Khẩu (丹江口水库) trên Hán Thủy, ở ranh giới giữa Hồ Bắc và Hà Nam. Đông Hồ ở Vũ Hán với diện tích 33,7 km² là hồ đô thị lớn nhất Trung Quốc, diện tích gấp 6 lần Tây Hồ của Hàng Châu.
Hồ Bắc có khí hậu cận nhiệt đới ẩm (Cfa hay Cwa theo phân loại khí hậu Köppen), với bốn mùa rõ rệt. Mùa đông tại Hồ Bắc mát hoặc lạnh, với nhiệt trung bình là 1 đến 6 °C (34 đến 43 °F) vào tháng giêng, trong khi mùa hè nóng và ẩm, với nhiệt độ trung bình là 24 đến 30 °C (75 đến 86 °F) vào tháng 7; tỉnh lị Vũ Hán đôi khi có nhiệt độ lên đến 40 °C (104 °F) hoặc cao hơn. Các khu vực núi non ở phía tây Hồ Bắc, đặc biệt là Thần Nông Giá, có mùa hè mát mẻ hơn, vì thế đã thu hút nhiều du khách từ Vũ Hán và các thành phố vùng thấp khác.
Năm 2011, số nhân khẩu thường trú của tỉnh Hồ Bắc là 57,6 triệu người, trong đó nam có 29,56 triệu người ( 51,34 % ), nữ là 28,02 triệu người ( 48,66 % ). Số người trong độ tuổi 0-14 tuổi là 7,99 triệu người ( 13,88 % ), từ 15-64 tuổi là 44,33 triệu người ( 77 % ), số người trên 65 tuổi là 5,25 triệu người ( 9,12 % ). Năm 2010, tuổi thọ trung bình của dân cư Hồ Nam là 75,9 năm. Riêng khu công trình đập Tam Hiệp đã khiến 1,3 triệu dân cư phải tái định cư. [ 8 ] Dân cư Hồ Bắc tập trung chuyên sâu cư trú tại đồng bằng Giang Hán .Tỉnh Hồ Bắc có thành phần dân tộc bản địa phong phú. Theo tổng tìm hiểu nhân khẩu lần thứ 6 vào năm 2010, số người thuộc những dân tộc thiểu số tại Hồ Bắc là 2.468.500 người người, chiếm 4,31 % tổng dân số toàn tỉnh. Trong số những dân tộc thiểu số, những dân tộc bản địa có dân số trên 10.000 người tại Hồ Bắc là người Thổ Gia ( 2,1 triệu ), người Miêu ( 177.000 ), người Hồi ( 67.000 ), người Động ( 52.000 ), người Mãn ( 13.000 ), người Choang ( 12.000 ) và người Mông Cổ ( ~ 10.000 ). Tỉnh Hồ Bắc có châu tự trị Ân Thị của người Thổ Gia và Miêu, 2 huyện tự trị là Trường Dương và Ngũ Phong của người Thổ Gia, ngoài những còn có 12 hương trấn dân tộc bản địa của những dân tộc bản địa Hồi, Thổ Gia, Động, Bạch và 20 thôn / nhai dân tộc bản địa. Tổng diện tích những khu vực tự trị dân tộc bản địa của Hồ Bắc là 30.000 km², chiếm khoảng chừng 1/6 diện tích quy hoạnh của tỉnh ; tổng dân số của những địa phương tự trị dân tộc bản địa là 3,87 triệu, chiếm 6,76 % tổng dân số toàn tỉnh. [ 10 ]Cư dân Hồ Bắc hầu hết nói Quan thoại tây nam, Quan thoại Giang Hoài và tiếng Cám .
Các đơn vị chức năng hành chính[sửa|sửa mã nguồn]
Hồ Bắc được chia ra 13 đơn vị chức năng cấp địa khu ( trong đó có 12 địa cấp thị và 1 châu tự trị ), cũng như 3 phó địa cấp thị là những đô thị cấp huyện thường trực và một lâm khu cấp huyện thường trực .
Các đơn vị chức năng trên được chia ra thành 102 đơn vị chức năng cấp huyện ( 38 Q. nội thành của thành phố, 24 thành phố cấp huyện, 37 huyện, 2 huyện tự trị, một lâm khu ). Các đơn vị chức năng này lại được chia ra thành 1234 đơn vị chức năng cấp hương ( 737 trấn, 215 hương, 9 hương dân tộc bản địa và 273 nhai đạo ) .
Ruộng lúa tại Hàm NinhNắm 2011, tổng GDP của Hồ Bắc là 1,96 nghìn tỉ NDT, tăng trưởng 13,8 % so với năm trước đó và là năm thứ 8 liên tục tăng trưởng hai số lượng. Trong đó, khu vực một của nền kinh tế tài chính đạt giá trị 256,9 tỉ NDT, tăng trưởng 4,4 % ; khu vực hai của nền kinh tế tài chính đạt giá trị 981,9 tỉ NDT, tăng trưởng 17,9 % ; khu vực ba của nền kinh tế tài chính đạt giá trị 853,8 tỉ NDT, tăng trưởng 19,1 %. Tỉ lệ giữa ba khu vực của nền kinh tế tài chính biến hóa từ 13,6 : 49,1 : 37,3 vào năm 2009 thành 13,1 : 50,1 : 36,8 vào năm 2011. [ 10 ]Hồ Bắc là khu vực quá độ giữa nền nông nghiệp sản xuất lúa mì ở phía bắc và nền nông nghiệp sản xuất lúa gạo ở phía nam, vì vậy hoàn toàn có thể trồng một vụ lúa gạo, một vụ lúa mì. Đặc biệt, ở nam bộ Hồ Bắc, còn trồng thêm được vụ màu thứ ba, do vậy sản lượng nông nghiệp ở mức cao. Do Hồ Bắc có nhiều hồ, nuôi trồng thủy hải sản là một thế mạnh của tỉnh, và là một trong ba tỉnh nuôi trồng thủy hải sản nước ngọt lớn nhất Trung Quốc. Ngoài ra, nguồn lợi thủy hải sản tại Trường Giang cũng đa dạng và phong phú. Hồ Bắc thường được gọi là ” ngư mễ chi hương ” ( 鱼米之乡 ), nghĩa đen là vùng đất của cá và gạo, nghĩa bóng có nghĩa là vùng đất sung túc. Các loại nông sản có thế mạnh khác của Hồ Bắc là bông và trà. Năm 2011, giá trị nông lâm mục ngư nghiệp của Hồ Bắc đạt 256,9 tỉ NDT, tăng trưởng 4,4 % so với năm trước. Tổng sản lượng lương thực đạt 23,89 triệu tấn, liên tục 8 năm liền được mùa, so với năm trước thì sản lượng tăng 3,14 %. [ 10 ]Các ngành công nghiệp nặng và công nghiệp nhẹ tại Hồ Bắc cũng đạt được những bước tăng trưởng nhất định, giá trị sản lượng công nghiệp chiếm hơn 50% tổng GDP. Trong đó, những ngành công nghiệp nặng tập trung chuyên sâu nhiều tại Vũ Hán, Nghi Xương, Hoàng Thạch, Tương Dương và Thập Yển. Các công ty, tập đoàn lớn lớn của Trung Quốc đặt trụ sở tại Hồ Bắc hoàn toàn có thể kể đến như Công ty Tập đoàn Gang thép Vũ Hán ( Wuhan Iron and Steel ), Công ty Ô tô Đông Phong ( Dongfeng Motor ). Năm 2011, giá trị quy mô ngành công nghiệp toàn tỉnh Hồ Bắc là 856 tỉ NDT, so với năm trước tăng tới 226 tỉ NDT, đạt vận tốc tăng trưởng 20,5 %. Các mẫu sản phẩm công nghiệp chính của Hồ Bắc là xe hơi, sắt thép, hóa dầu, chế biến thực phẩm, thông tin điện tử, dệt may, sản xuất thiết bị và vật tư kiến thiết xây dựng. Trong năm 2011, đã có 339 dự án Bất Động Sản góp vốn đầu tư trực tiếp quốc tế mới được phê duyệt ; với số vốn ký kết đạt 4,97 tỷ USD, số vốn giải ngân cho vay trên thực tiễn là 4,66 tỷ USD. [ 10 ]Hồ Bắc là tỉnh có tài nguyên tài nguyên đa dạng và phong phú, trên toàn tỉnh đã phát hiện được 136 chủng loại tài nguyên, chiếm khoảng chừng 81 % chủng loại tài nguyên đã được tìm thấy tại Trung Quốc. Trong đó đã xác định được trữ lượng của 87 chủng loại tài nguyên, chiếm 56 % của cả nước. Theo biểu trữ lượng tài nguyên tỉnh Hồ Bắc, tỉnh có 956 khu khai khoáng, 1287 điểm tài nguyên. Một số loại tài nguyên trên địa phận Hồ Bắc là borac, wollastonite, đá thạch lựu, marl, sắt, phosphor, đồng, thạch cao, rutile, thạch diêm, hỗn hợp vàng, mangan, vanadi và hongshiite ( có chứa đồng và bạch kim ), đá vôi. Trữ lượng than đá hoàn toàn có thể khai thác của Hồ Bắc là 548 triệu tấn, khá nhã nhặn so với những tỉnh khác của Trung Quốc. Ngoài ra, Hồ Bắc cũng có những mỏ ngọc lam nguyên chất và faustite lục ( một loại tài nguyên có chứa nhôm, đồng, hydro, oxy, phosphor, và kẽm ) .Khi triển khai xong, đập Tam Hiệp là khu công trình thủy điện số 1 quốc tế. Tổng hiệu suất phát điện của khu công trình này là 22.500 MW. [ 11 ] [ 12 ] Cùng với tính năng sản xuất điện, khu công trình còn giúp ngăn lũ lụt, tăng cường năng lượng luân chuyển ở vùng hạ du của Trường Giang. [ 13 ] Một số đập thủy điện khác tại Hồ Bắc là đập Cát Châu Bá ( 葛洲坝水利枢纽 ), đập Đan Giang Khẩu ( 丹江口大坝 ), đập Cách Hà Nham ( 隔河岩大坝 ), đập Phú Thủy ( 富水大坝 ) .Năm 2018, Hồ Bắc là tỉnh đông thứ chín về số dân, đứng thứ bảy về kinh tế tài chính Trung Quốc với 59 triệu dân, tương tự với Ý [ 14 ] và GDP đạt 3.937 tỉ NDT ( 594,9 tỉ USD ) [ 15 ] tương ứng với Đài Loan. [ 16 ] Năm 2010, GDP Hồ Bắc đứng hạng 11/31, đến năm 2018 xếp hạng bảy, vận tốc tăng trưởng năm 2018 đạt tớn 7,8 %. [ 17 ] GDP trung bình đạt 9.917 USD / người. Đó cũng là thành quả bởi nỗ lực chỉ huy kinh tế tài chính của Lý Hồng Trung, Vương Quốc Sinh hay Vương Hiểu Đông quá trình 2007 đến nay, và cũng là nguyên do bầu nhiệm, tin yêu và thăng cấp .
Đối với Hồ Bắc, tỉnh có vị trí kinh tế đáng chú ý. Tỉnh Hồ Bắc ở miền trung Trung Quốc, khu Hoa Trung, tại ngã ba Vành đai kinh tế sông Dương Tử từ đông sang tây vành đai kinh tế đường sắt Bắc Kinh – Quảng Châu từ bắc xuống nam. GDP của Hồ Bắc kể từ năm 2015 đứng thứ nhì trong số sáu tỉnh ở miền Trung. Đây là nơi có trung tâm giao thông toàn diện lớn nhất ở miền Trung, sở hữu những lợi thế mạnh mẽ trong khu vực, bao gồm có các tổ chức giáo dục và khoa học mạnh, giàu tài nguyên thiên nhiên, có cơ sở hạ tầng giao thông và truyền thông tốt, các cơ sở công nghiệp mạnh. Trung ương vì thế đã phê duyệt kế hoạch tạo thuận lợi cho sự phát triển kinh tế miền Trung, và lãnh tụ Tập Cận Bình đã thúc giục Hồ Bắc trở thành trụ cột trong sự trỗi dậy của miền Trung trong chuyến thăm tỉnh năm 2013. Hồ Bắc đã và đang tập trung vào phát triển các ngành sản xuất tiên tiến và mới nổi, thúc đẩy mạng lưới và số hóa thông minh ngành sản xuất, khuyến khích các doanh nghiệp tư nhân với sự trợ giúp của các công nghệ tiên tiến và Internet. Từ năm 2016, Hồ Bắc được phép thành lập Khu vực thương mại tự do với mục tiêu đảm bảo di chuyển công nghiệp có trật tự sang các khu vực trung tâm, thành lập một nhóm các cơ sở công nghiệp cho các ngành công nghiệp công nghệ cao và mới nổi, và là tiêu điểm cho việc thực hiện “Chiến lược phát triển khu vực miền Trung” và phát triển vành đai kinh tế sông Dương Tử.[18] Và đối với Hồ Bắc nói riêng, Hoa Trung nói chung, Thành phố phó tỉnh Vũ Hán là trái tim kinh tế.
Sân ga của ga Nghi Xương ĐôngĐến cuối năm 2011, tổng chiều dài đường tàu của Hồ Bắc là 3.340 km. Cũng trong năm này, mạng lưới đường tàu Hồ Bắc đã luân chuyển được 85 triệu lượt người, và luân chuyển được 100,59 triệu tấn sản phẩm & hàng hóa. Các tuyến đường tàu trên địa phận Hồ Bắc là :
Trong năm 2011, mạng lưới công lộ của Hồ Bắc đã luân chuyển được 1,05 tỉ triệu lượt hành khách và luân chuyển được 827,4 triệu tấn sản phẩm & hàng hóa. Tính đến năm này, toàn tỉnh Hồ Bắc có 4007 km đường đi bộ cao tốc .
- Quốc lộ
- Đường bộ cao tốc
Trong năm 2011, mạng lưới hệ thống giao thông vận tải đường thủy của tỉnh Hồ Bắc đã luân chuyển được 3,48 triệu lượt hành khách, luân chuyển được 173,58 triệu tấn sản phẩm & hàng hóa. Trong đó, hai tuyến thủy đạo chính là Trường Giang và Hán Thủy. Tại Hồ Bắc có trên 20 cầu vượt Trường Giang .
Năm 2011, Trụ sở Hồ Bắc của ba công ty lớn là Air Trung Quốc, Nước Trung Hoa Eastern Airlines và Trung Quốc Southern Airlines đã luân chuyển được 9,1 triệu lượt hành khách, khối lượng sản phẩm & hàng hóa luân chuyển là 94.300 tấn. Hồ Bắc có bốn trường bay gia dụng lớn và trung bình là : trường bay quốc tế Thiên Hà Vũ Hán ( trường bay TT của vùng Hoa Trung ), trường bay Tam Hiệp Nghi Xương, trường bay Lưu Tập Tương Phàn, trường bay Hứa Gia Bình Ân Thi
Thủ phủ Vũ Hán của tỉnh Hồ Bắc là một trong 5 TT giáo dục lớn nhất Trung Quốc .
- Trực thuộc Bộ Giáo dục Trung Quốc
- Trường quân sự
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
Xem thêm: Cách chơi phỏm online hiệu quả
